Technologie is nooit neutraal, maar heeft gevolgen voor mens, maatschappij en milieu. Innovatie richt zich op impact die gewenst en voordelig is, maar er kunnen ook vervelende of zelfs schadelijke effecten zijn. Een technologisch product ontstaat niet vanuit het niets; welke maatschappelijke vraag zet het innovatieproces in gang? Welke waarden streven we na bij de totstandkoming van het nieuwe product? En, schaden we andere belangrijke waarden niet? Ethische reflectie verkleint de kans op kwalijke neveneffecten en vergroot de mogelijkheden voor een effectief ontwerp dat aansluit bij de samenleving en dat gebruikers accepteren.
In het lectoraat Ethiek & Technologie maken we ethiek en techniek praktisch. We vertalen concepten uit de ethiek, techniekfilosofie en technology assessment naar tools en werkvormen voor interventies om te reflecteren op de impact van techniek tijdens het innovatieproces. Met deze aanpak geven we een praktische invulling aan ethiek en verantwoord innoveren.
Onze toolkit bevat tools en interventies voor specifieke onderwerpen in verschillende fasen in een innovatietraject. Deze serie tools vormt een integrale aanpak van een Ethisch Paralleltraject voor Innovaties. Daarnaast maken we praktische werkvormen voor ethische reflectie over de impact van techniek voor onderwijs en professionalisering in onze programmalijn Wijs met techniek.
Voorbeelden van tools die we zowel in het onderwijs als in innovatieprojecten inzetten zijn bijvoorbeeld de Ethical Readiness Check en de Product Impact Tool. Lees hier verder voor meer informatie over deze tools en een overzicht van het Ethisch Paralleltraject. Of maak kennis met onze activiteiten langs 4 lijnen: Dubio (onderzoek), Ethos (onderwijs), Actie en Consult via het menu onder deze tekst.
Activiteiten
Onderzoek - Ethische vraagstukken in onderzoek
Ons onderzoek richt zich op de effecten van technologie en ethische reflectie daarover. We ontwikkelen daarvoor praktische werkvormen en tools (Product Impact Tool, Ethical readiness Check). Zulke tools passen we toe in een "ethische paralleltraject voor innovaties" waarmee we praktisch vorm geven aan maatschappelijk verantwoord innoveren. We onderzoeken ook het gebruik van zulke tools voor onderwijs en professionalisering.
De belangrijkste onderzoekslijnen zijn:
- Ethisch verantwoorde implementatie van technologie in de zorg
- Privacy en beïnvloeding in een wereld vol slimme technologie
- Circulaire Economie en de verhouding natuur-mens-techniek
Onderwijs - Ethische reflectie in onderwijs
Het lectoraat levert bijdragen aan onderwijsontwikkeling gericht op de integratie van ethische reflectie in opleidingsprogramma’s. We verzorgen onderwijs over ethiek en techniekfilosofie en zoeken en ontwikkelen daarvoor vooral praktische ethische werkvormen. Voornaamste doel is om bij studenten of onderzoekers en professionals ethische reflectie (over technologie) te stimuleren en daarmee een verantwoordelijke en kritische houding te ontwikkelen.
Actie - Publiek debat en activisme
Het lectoraat draagt bij aan opinievorming en debat over actuele onderwerpen. Dit doen we bijvoorbeeld in samenwerking met Science Café Enschede, met Studium Generale en festival D’RAN. Bij praktijkgerichte ethiek past het om zo nodig in actie te komen.
Consult - Loket ethische vragen
Bij ethische vragen, neem contact op met ons!
Rijzen er twijfel of bezwaren tijdens een innovatietraject of tijdens onderzoeksprojecten? Doen zich dilemma’s voor in de beroepspraktijk? Het lectoraat Ethiek & Technologie denkt graag mee met bedrijven, onderzoekers, studenten, burgers. Bekijk onze activiteiten op het gebied van toetsing, advies en professionalisering.
Nieuws van dit lectoraat
Evenementen van dit lectoraat
Artikelen
Publicatielijst
- Product Impact Tool
(Steven Dorrestijn, webinar, Saxion 2017)
Bekijk de video - Over ethiek in techniek en design
(met Robin Rotman, Alex Corra, Marlies van Steenbergen, en Steven Dorrestijn, podcast Ethiek by Design, CIP domeingroep ethiek, 20121)
Beluister de podcast - Data-ethiek: twee actuele techniekfilosofische uitdagingen (met Joas van Ham (Considerati), Alex Corra (SVB) en Steven Dorrestijn (Saxion), Webinar Heden en toekomst: wat wordt het belang van data-ethiek, CIP domeingroep ethiek, 2021)
Bekijk het fragment - Introduction to Michel Foucault
(Steven Dorrestijn, Studium Generale Utwente, 2017)
Bekijk de video - De verleidingen van de techniek, en Foucault over subjectivering
(Steven Dorrestijn, Titus Brandsma Instituut/Saxion, 2021)
Bekijk de video - Wijs met techniek
(met Karin van der Heijden, Steven Dorrestijn, e.a., Tech Your Future, 2021)
Bekijk de video - Drijvers voor duurzaamheid (Martine Vonk, kennisclips, Saxion, 2017-2018)
Bekijk de video
Word lid van onze LinkedIn groep!
Word lidHet team
Steven Dorrestijn
Lector Ethiek & Technologie
Anne Bonvanie
Associate Lector Ethiek & Technologie
Ruth Pijls-Hoekstra
Hoofddocent/onderzoeker Gastvrijheid & Technologie
Sarah Coombs
Onderzoeker Ethiek & Technologie
Karin van der Heijden
Docent/onderzoeker Ethiek & Technologie
Egbert Siebrand
Docent/onderzoeker Ethiek & Technologie
Dr. Detlef Wagenaar
Docent/ onderzoeker Ethiek & Technologie en Weerbare Democratie
John van de Pas
Hoofddocent/onderzoeker Ethiek & Technologie
Bastienne Bernasco
Themadocent Hospitality, Ethiek en Technologie
Linda Hiemstra
Ondersteuner lectoraat Ethiek & Technologie
Afra Willems
Docent/onderzoeker Ethiek en Technologie
Marcel Heerink
Coördinator onderzoeksprojecten SRGS/Lectoraat Ethiek en Technologie
Verena Schulze Greiving
Onderzoeker/docent Ethiek & Technologie en Toegepaste Nanotechnologie
Kim Meijer - van Wijk
Onderzoeker/docent Ethiek en Gastvrijheid
In memoriam
Dr. Martine Vonk (1974-2019)
Lector Ethiek & Technologie van 2013 tot zij in 2016 wegens ziekte haar werk op moest geven. Zie haar kennisclips over "drijvers voor duurzaamheid"