Rik Voerman
Onderzoek

‘Het is onze maatschappelijke plicht veel meer uit recycling te halen’

Anne Hurenkamp
Anne Hurenkamp Leestijd Minuten

Het zijn indrukwekkende cijfers: alleen al in Nederland wordt jaarlijks naar schatting 150 tot 225 ton aan afgedankte visnetten in zee gedumpt. Optisch lijken ze niet versleten, maar doordat de netten hun vorm verliezen, zijn ze niet meer geschikt voor de visserij. In de Noord-Europese wateren is het probleem nog veel groter. Saxion-studenten werkten binnen het Thermoplastisch Composieten Applicatiecentrum (TPAC) aan een oplossing voor dit vraagstuk. Alles draait daarbij om recycling.

De Stichting World Healthy Ocean Nederland vond het hoog tijd om het tij rond deze ronddrijvende ‘ghostnets’ te keren en benaderde Saxion, mede namens de brancheorganisatie voor de Nederlandse visserij. Projectmanager Rik Voerman vertelt: ‘In de afgelopen jaren zijn er initiatieven ontstaan voor de verwerking van nylon netten, bijvoorbeeld in tapijt. In de Noord-Europese wateren wordt echter veel gevist met netten van polyolefinen. Bij afdanking hebben deze netten geen enkele waarde. Helaas worden ze daardoor vaak niet op een duurzame manier gedumpt.

We hebben hier aan het Ariënsplein in Enschede een ThermoPlastisch composieten ApplicatieCentrum (TPAC). Daar doen we onderzoek naar de toepassing van deze nieuwe materialengroep. Daarbij is circulariteit en recycling een belangrijke onderzoekslijn. De materialengroep is ‘booming’. De industrie verwacht veel van deze materialen en er speelt al van alles in de markt. We werken hier rond dit Saxion-lab samen met studenten en bedrijven aan innovatie. Daarmee bevinden we ons op het snijvlak tussen ondernemen, onderzoek en onderwijs. Studenten die hier meedraaien in projecten doen dat vanuit een achtergrond in werktuigbouwkunde, chemie, bouwkunde of textiel. Als het gaat over onderzoek naar de financiële haalbaarheid van het recyclen van materiaal, sluiten er bijvoorbeeld ook studenten van de opleiding International Sustainable Business aan. Dit project rond de recycling van visnetten is daarvan een goed voorbeeld. Uit hun onderzoek bleek dat het zonder ingrijpen van de overheid financieel niet haalbaar is om weer grondstofkorrels van deze afvalnetten te maken. De oorzaak is de lage marktprijs voor nieuwe grondstoffen.

Het mooie is dat deze stonebags zelf weer een kleine biotoop worden voor alle planten en dieren die zich tussen de stenen nestelen.

Rik Voerman
Rik Voerman

Naast dit studententeam keken twee andere teams daarom naar hergebruik van de visnetten. Alle studenten deden dat trouwens binnen hun Smart Solutions Semester. Ze kwamen met een Top-3 van nieuwe toepassingen voor het materiaal. Onze opdrachtgever koos voor de zogenaamde stonebags. Dat zijn zakken van netten die gevuld worden met stenen en puin. Deze zakken worden door Rijkswaterstaat gebruikt om beschoeiingen in het landschap te beschermen tegen water. Denk daarbij aan dijken en opritten van snelwegen. Het mooie is dat deze stonebags zelf weer een kleine biotoop worden voor alle planten en dieren die zich tussen de stenen nestelen. De visnetten krijgen zo een betere functie dan dat ze als zogenaamde ghostnets onze oceanen vervuilen. 
Rijkswaterstaat reageerde enthousiast op het idee van de stonebags en zette direct een pilot op met de leverancier uit Oosteind. De Urker vissers kunnen zelf hun afvalnetten op maat snijden en ze aan Rijkswaterstaat beschikbaar stellen. Ze ontvangen daarbij een vergoeding. Rijkswaterstaat hoeft namelijk geen nieuwe netten voor de stonebags aan te schaffen. Er zijn trouwens meer toepassingen denkbaar. Zo kun je de visnetten omsmelten naar ‘planken’ voor brugdekken of het restmateriaal verwerken in vezel-versterkt beton.

Ik denk dat nog veel meer mensen hun bruikbare kennis kunnen inzetten om recycling verder vorm te geven.

Rik Voerman
Rik Voerman

Ik vind het mooi dat ik met mijn achtergrond in de spuit-giet industrie bij het Saxion-lectoraat Lichtgewicht Construeren, dat hoofdzakelijk met het TPAC is verbonden, terecht ben gekomen. Mijn rol is om dit soort projecten op te zetten, aan te jagen en te beheren. Ik denk dat we een verantwoordelijkheid naar onze aarde hebben en vind dat nog veel meer mensen hun bruikbare kennis kunnen inzetten om recycling verder vorm te geven. Bij dit soort projecten in ons TPAC komen ideologie en business bij elkaar. We gaan de stonebags terugzien in het landschap. Rijkswaterstaat heeft het plan om het gebruik ervan als voorwaarde in hun aanbestedingen op te nemen. Dat is een direct gevolg van dit Saxion-project.’ Natuurlijk gaan we door met onderzoek naar recycling en composieten. Studenten zijn daarbij van harte welkom.’

Dit project werd mede gefinancierd door Regieorgaan SIA.

Anne Hurenkamp

Anne Hurenkamp

Anne Hurenkamp is redacteur bij de Dienst Marketing en Communicatie van Saxion. Schrijven maakt haar gelukkig. Vooral als het om een persoonlijk portret of over onderzoek gaat. Als lezer, luisteraar, schrijver en podcaster gaat Anne ook graag op zoek naar mooie verhalen uit de geschiedenis van de popmuziek. In haar vrije tijd is ze bovendien boekenliefhebber en Beatlesblogger.

Gerelateerde artikelen

Onderzoek

Duurzaam ondernemerschap voor studenten én docenten

12 maart 2024
Onderzoek

Sandra van Hogen-Koster over Positieve Gezondheid: ‘je eigen veerkracht’

07 maart 2024
Onderzoek

Cyberweerbaarheid in organisaties: “gedeeld verantwoordelijkheidsgevoel”