Suïcide onder jongemannen

In opdracht van

Rijksuniversiteit Groningen, 113 Zelfmoordpreventie, Lectoraat Social Work

Looptijd

5 jaar

Startdatum

01-10-2023

Einddatum

30-09-2024

Samenvatting

Mannen overlijden twee keer zo vaak door zelfdoding als vrouwen. Suïcide is specifiek toegenomen onder jongemannen tussen de 20-30 jaar in Nederland tijdens de coronaperiode. Sinds 2013 stijgt het zelfdodingscijfer onder jongvolwassenen al geleidelijk. Dit onderzoek wil suïcides van jongemannen beter begrijpen om suïcidepreventie te ontwikkelen. Via interviews en focusgroepen worden professionals (Social Workers) bevraagd over hun rol bij de begeleiding van jongeren die een (geslaagde) suïcidepoging hebben ondernomen. Ook wordt hen gevraagd wat zij zien als oorzaken van suïcide. Via interviews met ouders en vrienden van overleden jongemannen (en een controlegroep) onderzoek we hoe ontwikkelingen in de peer-group, de eisen die de moderne samenleving stelt en persoonlijke uitdagingen relevant zijn voor suïcides van jongemannen in coronatijd. De theoretische bijdragen bestaan uit het actualiseren van de verklaringskracht van Durkheims anomische suïcide, egoïstische suïcide, en de interpersoonlijke psychologische suïcidetheorie (Joiner).

Social Proof

Suïcide onder jongemannen, Eline Verschoor, docent/onderzoeker, Lectoraat Social Work.

Over dit project

Suïcide is een van de meest voorkomende doodsoorzaken onder jongemannen wereldwijd, zo ook in Nederland. Gemiddeld overlijden 20 jongvolwassenen maandelijks door zelfdoding. Echter, in januari, februari en december 2021 waren dit er ruim 30 (113, 2022).

Stijging van suicide onder jongeren
Een lichte stijging van de suïcides onder jongvolwassenen werd al ingezet rond 2013. Mannen in het westen overlijden twee keer vaker aan suïcide dan vrouwen. Het is een grote zorg voor onze samenleving en de volksgezondheid dat er een geleidelijke stijging is van het aantal suïcides onder jongemannen in een welvarend land zoals Nederland; jongemannen die vermoedelijk radeloos en alleen zijn gestorven.

Waarom is dit onderzoek belangrijk?
Er is geen recent onderzoek naar zelfdoding bij jongemannen in Nederland, waardoor de oorzaken niet duidelijk zijn, terwijl dat juist belangrijk is. Voor iedere suïcide zijn er bovendien ouders, vrienden, partner, medestudenten of collega’s die een diepgaand en langdurig leed ervaren en psychische klachten ontwikkelen na het verlies van hun dierbare. De ontwikkeling van betere suïcidepreventie en interventies voor de doelgroep van jongemannen tussen de 20-30 jaar is dus urgent.

Methode
Middels interviews en focusgroepen gaan we met social workers en andere hulpverleners in gesprek om zo in kaart te brengen welke begeleiding zij boden aan jongemannen tussen de 20-30 jaar en welke thema’s, issues en problemen deze jongemannen ervoeren in de periode vóór hun (geslaagde) suïcidepoging.

Aan de hand van narratief schrijven en de psychosociale autopsiemethode (waarin we suïcidecasussen vergelijken met een controlegroep) brengen we d.m.v interviews met nabestaanden en peers de levensloop van de jongemannen in beeld en onderzoeken we wat er speelde in de periode voorafgaand aan hun overlijden.

Theorie
De theoretische bijdragen richten zich op het actualiseren van de verklaringskracht van Durkheims anomische suïcide, egoïstische suïcide en de psychologische suïcidetheorie van Joiner.

Projectresultaat

Dit promotieonderzoek wil bijdragen aan een maatschappelijke urgent probleem en wil kennis genereren waardoor suïcides onder jongemannen beter begrepen kunnen worden. Het onderzoek wil vervolgens aanknopingspunten identificeren waardoor de tragedie van hun zelfdoding voorkomen kan worden. Dit promotieonderzoek heeft daarom als doel om:

1. te begrijpen waarom jongemannen in Nederland overlijden door zelfdoding;
2. te onderzoeken wat de rol is van social workers en andere professionals bij suïcide en suïcidepreventie;
3. te duiden wat de rol is van maatschappelijke ontwikkelingen, specifiek de coronamaatregelen, op de leefwereld en uiteindelijk de suïcide van jongemannen;
4. een empirische doorontwikkeling te realiseren van suïcide-archetypen van Durkheim (Durkheim, 1952) en de Interpersoonlijke Suïcide theorie van Joiner (Joiner, 2005).

Meerdere oorzaken
Zelfdoding heeft meerdere oorzaken. De impact van coronamaatregelen op zelfdoding worden daarom samen onderzocht met eerder ingezette maatschappelijke ontwikkelingen voor jongemannen.

Betere herkenning van vroege signalen van suïcide
Het uitgangspunt is dat de resultaten van het onderzoek zorgen voor aanbevelingen van betere erkenning, herkenning en aanpak van (vroege) signalen van suïcidaliteit onder jongemannen tussen de 20-30 jaar.

Doelgroepen
De doelgroepen van deze aanbevelingen zijn peergroepen, gezinnen, bestuurders, organisaties (waaronder onderwijs en hulpverlening) en professionals in meerdere domeinen. Deze hoeveelheid doelgroepen is bewust: suïcidepreventie heeft namelijk alleen kans van slagen als meerdere partijen, contexten, organisaties en gemeenschappen zich inspannen om suïcidaliteit (beter) te herkennen, signaleren, bevragen en behandelen of doorverwijzen.

Aandacht binnen het onderwijs
Ook binnen het hbo-onderwijs krijgen docenten te maken met een groter aantal studenten met psychische gezondheidsklachten, waaronder suïcidaliteit. Het is belangrijk dat er binnen het onderwijs, met name de ondersteuningsstructuur (studiebegeleider, decaan), aandacht is voor het signaleren van risicofactoren bij studenten. Het onderzoek vergroot hierover de kennis en zorgt voor meer aandacht voor het onderwerp en input voor het opleiden van social workers rondom dit thema.

• Durkheim, E., (1952). Suicide. A study in sociology. London: Routledge
• Joiner, T. E. (2005). Why people die by suicide. Harvard University Press.

Betrokken partijen

Dit project is een samenwerking tussen Rijksuniversiteit Groningen, 113 Zelfmoordpreventie en het Saxion-lectoraat Social Work. Het project wordt gesubsidieerd door het NWO.

Onze onderzoekers

Lectoraten

De volgende lectoraten zijn betrokken dit project:
Lectoraat Social Work