Bij Saxion willen we aankomende studenten de beste en leukste start geven die we ze kunnen bieden.”
Timo Kos trad op 1 januari van dit jaar toe tot het College van Bestuur van Saxion en belandde, samen met alle Saxion’ers, half maart in de nieuwe coronatijd. Saxion veranderde plotseling in een hogeschool waarin 26.500 studenten en 2.700 medewerkers online moesten studeren en werken. Wat betekende deze start voor Timo persoonlijk, maar ook voor zijn portefeuille? Welke uitdagingen en kansen ziet hij voor Saxion?
Timo, tijdens je eerste weken bij Saxion werd ineens alles anders. Hoe heb je je start en die omwenteling ervaren?
“Dat klopt. In mijn eerste tien weken heb ik Saxion nog normaal meegemaakt. Het was een hele positieve kennismaking, waarin ik gelukkig al de nodige collega’s en studenten live heb kunnen ontmoeten. Toen kwam de omwenteling door corona. De eerste fase van een nieuwe baan, in een nieuwe regio is normaal gesproken al intensief. Dat werd nu nog versterkt door de omslag naar volledig online werken. Dat laatste geldt voor iedereen, ook voor mij. Als College van Bestuur hebben we Saxion zo goed mogelijk door deze uitdagende periode proberen te loodsen. Ik ben enorm onder de indruk van de snelheid waarmee Saxion kon schakelen naar online lesgeven en werken. We waren met het veiligheidsteam al vroeg gestart met de voorbereidingen, nadat we de corona-pandemie half februari op ons af zagen komen. Gelukkig konden we mede daardoor half maart snel schakelen en binnen een weekend overgaan op volledig online werken en lesgeven. Daarna startte voor mij een periode met veel online overleg in allerlei teams en werkgroepen waarin ik ongelofelijk intensief met mijn collega’s heb samengewerkt. Een prettige bijkomstigheid is dat je elkaar dan heel snel goed leert kennen.”
Je portefeuille bestaat uit Onderwijs en Onderwijsondersteuning. In hoeverre is corona een versneller of een bepalende factor geweest voor de manier waarop je jouw portefeuille vorm moest geven?
“Bij de start van de crisis hebben we vooral goed gekeken hoe we konden voorkomen dat studenten studievertraging zouden oplopen. Ook wilden we voorkomen dat we veel problemen naar de toekomst zouden doorschuiven. Anders sleept dat nog jarenlang achter je aan, terwijl we als Saxion aan de vooravond staan van allerlei vernieuwingen. Bijvoorbeeld met het Saxion Onderwijs Model (SOM). Ook zijn we bezig onze interne processen te optimaliseren. Dat kost extra tijd en energie. Een belangrijke beslissing, die we in een vroeg stadium namen, is om zoveel mogelijk onderwijs en toetsing door te laten gaan. We hebben vrijwel alle toetsen in periode 3 omgezet in online en take home-tentamens. Tegelijkertijd wilden we zoveel mogelijk vernieuwingen, die we in onze lessen en toetsen doorvoerden, ook op een toekomstbestendige wijze doen, zodat al dat werk niet voor niets zou zijn. Vooral in het vierde kwartiel zijn we daar nu volop mee bezig, bijvoorbeeld bij het ontwikkelen van alternatieve toetsvormen en aangepaste onderwijsvormen voor komend collegejaar.
Dat is een lastige maar moedige keuze, om een extra stap te zetten in zo’n periode.
“Dat doen we natuurlijk vooral in het belang van de studenten. We willen dat zij zo min mogelijk vertraging oplopen en ze gegeven de omstandigheden zo goed mogelijk onderwijs bieden. Het was voor iedereen een onvoorstelbare situatie, maar bijna 90% van de toetsen is doorgegaan en ook vrijwel zonder problemen of klachten van studenten verlopen. Dat is een uitzonderlijk goede prestatie. We hoorden van docenten en studenten dat het verzorgen en volgen van volledig online onderwijs erg vermoeiend is. Daarop hebben we besloten om voor kwartiel vier de contacturen te verminderen, om het voor de docenten en studenten iets beter behapbaar te maken. We hebben geprobeerd een mix van verstandige besluiten te nemen. Een andere versnelling zat op het vlak van onze digitale omgeving. Blackboard en Teams stonden al in de startblokken. Net als andere hogescholen hebben we bij Saxion in korte tijd geleerd hoe we daarmee volledig online konden studeren en werken. We horen van collega’s, studenten en ook van ouders terug dat die omslag op zich prima is verlopen. Maar ook hier geldt dat we komend collegejaar moeten blijven werken aan een goede kwalitatieve mix van online en onsite onderwijs. Daarnaast realiseer ik me dat het op dit moment voor veel collega’s ontzettend druk is. We moeten met elkaar door deze bijzondere en voor velen zeer inspannende periode heen zien te komen. Velen zaten met kleine kinderen thuis, die niet naar school konden. Of wonen juist alleen, werken zo al maanden thuis en hebben weinig sociale contacten. Het is belangrijk daar oog voor te houden.”
Wat betekent online onderwijs op lange termijn? Ook als we kijken naar toekomstbestendig onderwijs?
“We leren nu allemaal enorm snel wat wel en niet goed werkt als je digitaal moet lesgeven. Dat we meer toe moeten naar korte instructies en activerende werkvormen om studenten alert en gemotiveerd te houden. Dat past prima bij de weg die we met het Saxion Onderwijsmodel al zijn ingeslagen. Daarin zetten we meer in op projectonderwijs en interdisciplinaire werkvormen in de hogere jaren. Ook bij een hoorcollege zijn activerende werkvormen nu belangrijker dan ooit. Tegelijkertijd ligt een groot deel van onze focus ook bij onze aankomende studenten, die we graag een goede start willen bieden.”
Ja, want de aankomende studenten die na hun middelbare school- of mbo-opleiding willen starten bij Saxion, hebben een gekke tijd achter de rug. Ze vragen zich misschien ook af hoe die start bij Saxion voor hen zal zijn.
“Van dichtbij weet ik hoe gek deze tijd is geweest voor onze aankomende studenten. Mijn dochter is ook net geslaagd aan het voortgezet onderwijs en dit is een bijzonder jaar voor haar geweest. Je mist alle leuke dingen die bij zo’n belangrijke transitie horen. De eindexamenstunt, het eindexamenfeest, feesten bij elkaar thuis, de gezamenlijke afsluitende vakantie, alles valt weg. Daarnaast mochten ook jongeren weinig sociaal contact hebben en heerst er onzekerheid over de toekomst. Hoe zal het zijn om een nieuwe studie te beginnen? Wat staat je te wachten? Is het nog wel zo leuk als er geen introductieweek is? Heeft het wel zin om lid te worden van een studie- of studentenvereniging? Ondanks de beperkingen van de anderhalvemeter-samenleving willen we bij Saxion aankomende studenten toch de beste en leukste start geven die we ze kunnen bieden.”
Hoe gaat Saxion dat doen?
“Al in de introductieweek worden onze studenten binnen hun opleiding onderdeel van een buddy-groep van maximaal acht personen. Samen met een ouderejaars gaan ze in die groep hun eerste maanden van start. Zowel online als bij kleine activiteiten die live binnen de richtlijnen plaats kunnen vinden. Ze vormen een eenheid met hun groep, kunnen zich aansluiten bij een vereniging, elkaar ergens ontmoeten, of bijvoorbeeld samen online lunchen of koffiedrinken op dagen waarop ze niet op school zijn. De ruimte in onze gebouwen zal beperkt zijn. Het is ook belangrijk dat je tijdens een studiedag thuis dat sociale contact opbouwt en vasthoudt. Wanneer je goede contacten hebt, draagt dat bij aan je studiesucces en aan een fijne studietijd. We vinden het belangrijk dat onze nieuwe studenten zich snel thuis zullen voelen in onze Saxion community.”
Hoe kijk je naar de komende fase?
“Ook volgend collegejaar wordt bijzonder. We starten met beperkte fysieke capaciteit in onze gebouwen. Veel Saxion’ers zullen nog vanuit huis studeren en werken. De grote uitdaging is: hoe gaan we alles zo goed mogelijk vormgeven? We moeten een slag maken van online op afstand lesgeven naar goede, doordachte vormen van blended learning. Naar meer actieve werkvormen, waarbij zelfstudie en interactie elkaar goed afwisselen. Wat je niet online kunt doen, moet je daarnaast goed inroosteren en vormgeven. Denk bijvoorbeeld ook aan hybride vormen van onderwijs, waarbij een deel van de klas in de school deelneemt aan de les, en een deel online op afstand meedoet. Een week later wisselen die groepen om. Er zijn genoeg goede ideeën, waarmee we volop aan de slag gaan. De belangrijkste uitdaging is, in mijn ogen, hoe we onze studenten en docenten maximaal ruimte weten te bieden voor sociale interactie met elkaar, zowel in onze gebouwen als online.”