books-1617327_1920.jpg
Organisatie

Promotieonderzoek van Marjon studie 1: OERAdoptie

Leestijd Minuten

Het aantal open leermaterialen is de afgelopen jaren flink in omvang toegenomen (Creative Commons, 2017). Door het gebruik van open licenties wordt het mogelijk voor docenten om de materialen te bewaren en te bewerken om het zo passend te maken voor het eigen onderwijs.

Het gebruik van open leermaterialen is echter nog beperkt (Schuwer and Janssen, 2018). Toch betekent dit niet dat gebruik van open leermateriaal niet plaatsvindt, omdat docenten wellicht onbewust open leermaterialen gebruiken die zij online vinden of deze doorgestuurd krijgen van collega’s. Hergebruik kan dan ook verborgen zijn, dit wordt ook wel ‘dark reuse’ genoemd (Wiley, 2009). Eerder onderzoek heeft verschillende factoren geïdentificeerd die het gebruik van open leermaterialen (in het Engels bekend als Open Educational Resources (OER)) kan beïnvloeden. Cox en Trotter (2017) hebben op basis hiervan de OER Adoption Pyramid ontwikkeld om de afhankelijkheden tussen diverse factoren inzichtelijk te maken (zie Figuur 1). De pyramide vorm impliceert dat elke laag aanwezig moet zijn wil de volgende laag gerealiseerd kunnen worden. De onderste lagen worden extern bepaald (docenten hebben hier weinig controle over), terwijl de bovenste lagen intern worden bepaald (docenten hebben hier zelf controle over).

pyramidOER.png

Figuur 1. OER Adoption Pyramid (Cox and Trotter, 2017).

Dit model laat goed zien welke factoren van invloed kunnen zijn op het gebruik en delen van open leermaterialen, maar het is niet bekend of dit model ook van toepassing is op onze hogeschool. Dit model hebben we als kader gebruikt om door middel van een vragenlijst en elf interviews met docenten te analyseren in welke mate open leermaterialen al worden gebruikt en welke ondersteuning het gebruik kan bevorderen. 

De resultaten laten zien dat het delen van materiaal vaak gebeurt. Materialen worden vaak informeel gedeeld binnen het netwerk van de docent. Het gebruik van open leermaterialen blijkt meer beperkt te zijn, maar door de beperkte bekendheid (awareness) onder docenten kan het zijn dat er wel ‘dark-reuse’ plaatsvindt. Een ander resultaat is dat de lagen van de pyramide in de context van deze studie anders zijn dan de OER Adoption Pyramid. Zo geven docenten aan dat de beschikbaarheid (availability) van open leermaterialen het meest belangrijke voor hen is. Als ze weten wat er mogelijk is dan is het investeren in de vaardigheid (capacity) om gebruik te kunnen maken van open leermaterialen pas van toepassing.

Concluderend hebben we op basis van de resultaten de volgende aanbevelingen geformuleerd:

  • Vergroot de awareness over het bestaan en de mogelijkheden van open leermaterialen bij docenten door hier aandacht aan te besteden bij de Basiskwalificatie Didactische Bekwaamheid en andere interne scholingsmomenten.
  • Bibliotheken kunnen het voortouw nemen in het vinden en selecteren van open leermaterialen. Docenten hebben graag toegang tot een (gecureerd) overzicht van open leermaterialen binnen hun vakgebied.
  • Verbind de mogelijkheden van open leermaterialen met curriculumherzieningen of andere herontwikkelingstrajecten.
  • Docenten zijn geïnteresseerd hoe collega’s binnen soortgelijke vakken of opleidingen hun onderwijs inrichten. Vakcommunities op instellings- of op landelijk niveau kunnen bijdragen aan het inzichtelijk maken van deze praktijken en leermaterialen binnen een bepaald domein.

Geïnteresseerd in het volledige artikel? Download deze hier: http://doi.org/10.5334/jime.510

Wil je meer weten over open leermaterialen? Kijk dan op openonderwijs.saxion.nl

Marjon Baas Saxion Oss Deventer13764.jpg

Marjon Baas

TLC - Onderwijskundig Adviseur. Expertise: Open onderwijs en digitaal toetsen

Gerelateerde artikelen

Microfoon - bron: florantevaldez, Pixabay Organisatie

Ervaringen met podcasts in het onderwijs

20 oktober 2023
Ontwikkeltools.jpg Organisatie

Tools en methodiek voor het ontwerpen en ontwikkelen van onderwijs

21 juni 2023
Blendy lancering afbeelding.jpeg Organisatie

Lancering nieuwe versie van Blendy: dé website voor interactieve werkvormen