Ken Robinson: Hoe draag jij bij aan de brede ontwikkeling van jouw studenten?

Het onderwijs, maar vooral het werkelijke leren, heeft mijn onverdeelde aandacht. Zelf leer ik erg graag; school was voor mij dan ook een magische plek. Maar dat geldt natuurlijk niet voor iedereen. Ik weet ondertussen van heel dichtbij dat niet ieder kind goed gedijt in het onderwijssysteem. Hierdoor ben ik nog meer gedreven om te snappen wat er ‘mis’ gaat, om deze inzichten vervolgens in te zetten om het op te lossen. In de TEDtalks van Ken Robinson kreeg ik niet alleen inzichten in waar het onderwijssysteem faalt, maar ook hoe we het onderwijs weer kunnen vlot trekken. Wat heb ik precies van hem geleerd?

Onderwijs als remmende factor
Picasso heeft gezegd dat alle kinderen worden geboren als kunstenaars. De uitdaging is om een kunstenaar te blijven terwijl je opgroeit. Ken Robinson stelde het in zijn TEDtalk uit 2006 nog scherper: kinderen ontwikkelen hun creativiteit niet, ze worden ‘uit’ hun creativiteit onderwezen. Ondertussen vragen bedrijven wereldwijd om creatieve denkers. Natuurlijk is het niet de bedoeling van het onderwijs om creativiteit in de kiem te smoren; hoe kan het dan toch zo uitpakken?

Volgens Ken Robinson ligt de kern van het probleem in hoe wij kijken naar fouten maken. We zijn de laatste decennia als maatschappij het maken van fouten gaan stigmatiseren. Nu is het natuurlijk niet zo dat fouten maken hetzelfde is als creativiteit. Maar wat we wel weten is dat, als je niet bereid bent om fouten te maken, je nooit met iets origineel op de proppen kunt komen. Kinderen zijn absoluut nog bereid om fouten te maken, maar de meeste volwassenen zijn die bereidheid gaandeweg kwijt geraakt. Volwassenen zijn bang geworden om fouten te maken; bedrijven gebruiken gemaakte fouten als stok om mee te slaan en het onderwijs heeft dit principe overgenomen.

Huidige onderwijsmodel geënt op ‘oude’ overtuigingen?
Vanuit zijn functie heeft Ken Robinson wereldwijd veel onderwijssystemen met elkaar vergeleken. Hij dacht dat ze nogal van elkaar zouden verschillen. Maar dat bleek niet zo te zijn. Hij ontdekte dat elk onderwijssysteem dezelfde hiërarchie van vakken gebruikt. Wereldwijd zie je een hoge waardering voor talen en rekenen, daarna komen de sociale wetenschappen en helemaal onderaan bungelen de kunsten. En de kunsten hebben ook nog een eigen hiërarchie, want van oudsher wordt er meer belang gehecht aan muziek en tekenen, dan aan toneel en dans.

Bovenstaande hiërarchie is gebaseerd op twee ideeën. Nummer één is dat vakken die met bepaalde zekerheid toeleiden naar betaald werk belangrijker zijn dan andere vakken. Dus er is jou als kind waarschijnlijk goedbedoeld afgeraden om je hart te volgen, met als argument dat je in die branche nooit een baan in zou kunnen krijgen. “Ga maar geen muziek studeren, de kans dat je muzikant wordt is heel klein”. “Ga maar niet naar de kunstacademie, je wordt toch geen kunstenaar”. Goed bedoeld advies, maar het wordt nu gezien als een volledige foute inschatting.

En het tweede idee is de focus op academische vaardigheden als hoogst haalbare prestatie. In zijn TEDtalk ‘Bring on the learning revolution’ (2010) merkt Ken op dat die focus op academische vaardigheden er onbedoeld voor zorgt dat andere talenten niet ontdekt worden. Net als natuurlijke grondstoffen liggen talenten niet voor het oprapen; ze zijn vaak diep begraven. Je moet er actief naar op zoek en omstandigheden creëren waaronder ze tevoorschijn komen.

Klimaatbeheersing voor het onderwijs
Volgens Ken Robinson zou het onderwijs moeten lijken op de landbouw. In zijn TEDtalk ‘How to escape education’s death valley?’ (2013) beschouwt Ken menselijke ontwikkeling als een organisch proces: je kunt de uitkomst van de ontwikkeling niet voorspellen, maar je kunt wel de condities creëren waaronder iemand kan opbloeien; bijvoorbeeld door verschillende mogelijkheden aan te bieden en andere verwachtingen te schetsen, de relatie tussen docent en studenten te koesteren en studenten de kans te geven om creatief te zijn en te innoveren.

Goede leidinggevenden weten dit, stelt Ken. Volgens hem is de werkelijke rol van leidinggevenden in het onderwijs klimaatbeheersing: zij zijn verantwoordelijk voor het creëren van een klimaat van mogelijkheden. Pas dan kunnen docenten en studenten excelleren in hun rol.

Verander jij met ons mee?
Wat we volgens Ken nodig hebben, zijn mensen die willen veranderen. Als er maar genoeg mensen zijn die willen veranderen, dan komt er een beweging op gang, een revolutie in het onderwijs. Ik geloof dat we samen kunnen bijdragen aan de brede ontwikkeling van onze studenten; dat we samen condities kunnen creëren die hen de mogelijkheid geven om tot wasdom te komen. Een nieuw klimaat, passend bij de uitgangsprincipes van SOM: daar staan uitgangspunten als ruimte voor individuele leerroutes en flexibiliteit op inhoud & tempo al in een hoog vaandel.

Hoor jij bij die veranderaars?
Meld je dan aan voor de online learning community Blended Learning.
Stuur een mail naar [email protected]

Ken jij nog meer veranderaars binnen Saxion? Stuur dit artikel dan naar hen door.
Dank.