MIC-student onderzoekt nepnieuws met Saxion-experiment
In het kader van zijn afstuderen heeft Media, Informatie- en Communicatiestudent Kasper Deibel onlangs onderzoek gedaan naar nepnieuws. Voor dit onderzoek deed hij onder andere een experiment op Saxion, waarbij hij bewust een verkeerd bericht plaatste over docent Heinze Havinga.
Nepnieuws. Fake news, je hoort het Donald Trump vast zeggen. Wat is het, hoe herken je het en hoe spoor je het op? Dat is een passie van MIC-student Kasper Deibel, en die passie heeft hij onlangs gebruikt voor zijn afstudeeronderzoek. “Eigenlijk is het balletje bij mij gaan rollen toen ik een plug-in tegenkwam op Facebook, Facebook Tracking Exposed. Als je die plug-in installeert, dan volgt het jouw berichten en daarmee ontstaat er een beeld van welke nieuwsbronnen jij te zien krijgt op Facebook. Het doel is om jouw nieuwsgaring duidelijk te maken, om transparantie te bieden. Dan zie je waar berichten heengaan en wie welk bericht te zien krijgt. En toen bedacht ik me dat zo’n plug-in misschien ook wel gebruikt kan worden voor het opsporen van nepnieuws.”
Deibel besloot tot het houden van een experiment bij Saxion, samen met docent Heinze Havinga. “We hebben één simpele nieuwswebsite opgezet, een kopie van de MIC-blog, en op die website hebben we een bericht geplaatst waarin stond dat Heinze vaste tafelgast zou worden bij De Wereld Draait Door. Dat klopte uiteraard niet. Maar het bericht wat ik er omheen heb geschreven klopte wél en daardoor werd het aannemelijk dat het nepnieuws waar was. Vanaf de publicatie, zaterdag 27 januari, heeft Heinze verschillende felicitaties gekregen. Op het hoogtepunt kreeg het bericht 300 views per dag. Voor Heinze was het wel lastig, want hij wilde niet liegen tegen de mensen in zijn omgeving. Uiteindelijk hebben we het bericht bijna een week in stand gehouden.”
Onderzoek
De definitie die Deibel geeft aan nepnieuws is deels onjuiste informatie verspreiden met kwade bedoelingen. Met het experiment heeft Deibel natuurlijk geen informatie verspreid met kwade bedoelingen, hij wilde echter wél aantonen hoe relatief makkelijk het is om nepnieuws te verspreiden. “Je kunt het wel heel makkelijk herkennen, als je weet waar je op moet letten. Voor foto en video is er een speciale plug-in, bijvoorbeeld. Als je die installeert en dan een beeld controleert kan de plug-in bepalen of het beeld authentiek is of dat er aan gesleuteld is. Als het gaat om tekst zijn er lijsten met onbetrouwbare websites en helpt het om goed naar een link te kijken, of die deugt of niet. Daarnaast kun je ook veel met algoritmes, al staat dit nog een beetje in de kinderschoenen. Maar met zo’n algoritme kan je dan een tekstanalyse doen en dan pikt het programma onbetrouwbare dingen op.”