‘Laten we onze angst voor het onbekende loslaten en de Robotrevolutie omarmen’
‘Er liggen enorme kansen om met robotica te bouwen aan een betere maatschappij. Dat lukt alleen als we de angst voor het onbekende loslaten. Saxion kan hierin met de Roboticabibliotheek een belangrijke rol spelen, samen met het bedrijfsleven en de overheid. De toekomst is dichterbij dan je denkt.’ Voor Dirk Bekke, lector Mechatronica bij Saxion, is het slechts een kwestie van tijd totdat we als maatschappij de voordelen van robotica zullen omarmen. Niet alleen in de abstracte wereld van de industrie en technologie, maar ook gewoon in ons dagelijks leven.
‘De Robotrevolutie waar we middenin zitten is eigenlijk te vergelijken met de evolutie van mens en natuur. De eerste insecten die hier miljoenen jaren geleden krioelden, zijn vergelijkbaar met de piepkleine robotinsecten die ons in de toekomst gaan helpen bij een schonere en duurzamere manier van landbouwen.’
Dat gaat snel, Dirk. Laten we eerst een stap terug gaan. Waar staan we nu in de Robotrevolutie?
‘We staan pas aan het begin van deze ontwikkeling. Sensoren worden steeds goedkoper en we kunnen de techniek van automotive steeds beter toepassen. Daarmee bouwen we aan robots die ons helpen om allerlei taken uit te voeren. Niet per se met robots zoals je ze kent uit films. Dat zijn de humanoids, bouwsels die erg op mensen lijken. We houden ons hier bij Saxion sterk bezig met modulaire robotica. Als je een robotarm en een –oog met elkaar verbindt, heb je een toepassing die repeterende handelingen kan verrichten in een fabriek. Dan heb je het over een gecontroleerde omgeving. De volgende stap is om robots te bouwen en programmeren die juist iets met de ongecontroleerde omgeving kunnen: het leven van alledag, om ons heen. Op straat, in zorginstellingen. Plekken waar de omgeving continu verandert. Zoals een kind razendsnel leert om te lopen, obstakels te ontwijken en te anticiperen op de wereld om hem heen, zo kunnen we robots ook steeds verder door-ontwikkelen om dat te kunnen. Met neurale netwerken kunnen we ze zelfs leren hoe ze met onverwachte situaties omgaan.’
En zo komen we bij de veelgehoorde angst dat robots de mensheid straks overnemen, of niet?
‘Dat heeft alles te maken met de manier waarop we techniek inzetten en met de ethische keuzes die we daarbij maken. Met een robot kun je gevechtshandelingen uitvoeren, maar je kunt er ook een brandend huis mee inlopen en, op afstand aangestuurd, mensen mee redden. Het is altijd weer de vraag: hoe handel je als mens? Wil je bijdragen aan een betere wereld of aan de vernietiging ervan? Het gekke is dat we geen discussie voeren over de vliegtuigen die ons de wereld over brengen, terwijl ook dat moordwapens zijn. We kennen de voorbeelden.’
Word je niet moe van de discussie dat de robot de mens verdringt.
Absoluut. Ik ben geen socioloog, maar alles draait om de gedachte: ‘onbekend maakt onbemind.’ We weten nog maar nauwelijks wat we in positieve zin met robotica kunnen. Maar ik kan het ook relativeren. Deze angst is van alle tijden. Men sloeg vroeger de eerste stoommachines kapot, uit angst dat er geen arbeidskrachten meer nodig waren. Pas toen de personal computer tot onze huiskamers en kantoren doordrong, gingen we de mogelijkheden van het apparaat omarmen. De rekenkracht van computers neemt exponentieel toe. We zitten nu op de rekenkracht van een muis. Binnen afzienbare tijd, halen we de mens in. Maar de vraag blijft altijd: wat stop je in die computers?’
Het is toch ook niet vreemd dat innovatiesprongen angst oproepen?
‘Nee, maar dat we innovaties omarmen, is echt een kwestie van tijd. Daar kan de Saxion Robotech Library bij helpen. Het is mijn droom dat we bij Saxion letterlijk een bibliotheek creëren. Van software en van fysieke onderdelen. Een plek waar mensen zelf met de beschikbare componenten robots in elkaar zetten die precies voorzien in die ene maatschappelijke behoefte. Als we straks geen twee zorgmedewerkers meer nodig hebben om een zwaar ziekenhuisbed naar de operatiekamer te sjorren, dan kunnen deze mensen hun kwaliteiten juist inzetten in de persoonlijke, mentale begeleiding van de patiënt. Als we straks hele kleine robotjes kunnen maken en programmeren die op een enorme lap landbouwgrond heel precies het onkruid weghalen zodat we geen landbouwgif meer hoeven spuiten, dan draagt dat bij aan een duurzamere manier van voedselproductie.’
Voilà. Daar zijn we dus aanbeland bij wat robotica ons maatschappelijk kan opleveren.
‘Juist. We werken als Saxion nu al intensief samen met een groep bedrijven. Dat vind ik heel gaaf. Onder de noemer T-Valley willen we langdurig continuerend onderzoek doen naar hoe we robotica in kunnen zetten om antwoord te geven op allerlei maatschappelijke vraagstukken. De stratenmaker die zijn werk langer kan blijven uitoefenen omdat de robot zijn stenen sjouwt, maar ook aan de ondernemer die een dergelijke hulprobot kan vermarkten. Maar de tijd dringt. In landen als Japan wordt robotica op alle maatschappelijke niveaus omarmd en grootschalig bekostigd. Hier in Nederland hebben we daarin nog wel stappen te zetten. We onderkennen het belang van robotica op strategisch niveau nog onvoldoende. Stilstand is geen optie, de ontwikkelingen gaan wereldwijd razendsnel. Saxion kan dit ook niet alleen. Met onze samenwerkingsverbanden in Twente moeten we zorgen dat we voorop gaan lopen in de modulaire robotica. Echt. De Robotech Library slaat de brug tussen robotica en de wereld om ons heen, zoals we dat bij Saxion met ons profiel Living Technology ook omarmen. ’
Door Anne Hurenkamp
Anne Hurenkamp is Informatiespecialist en Accountmanager voor Saxion Bibliotheek. Ze is tevens verbonden aan Saxion Research Services. Schrijven doet ze heel graag, vooral over onderzoek. Anne is vaste gastredacteur van de Saxion Nieuwsredactie. In haar vrije tijd publiceert ze elke week een column over The Beatles.