Remco Spithoven (Eva Zeilstra)
Onderzoek

Criminaliteitsbestrijding met big data: ‘We moeten vakmanschap meer gaan waarderen’

Tom Wassink
Tom Wassink Leestijd Minuten

Stel, je kunt voorzien waar vanavond de meeste autokraken worden gepleegd. Ideaal voor de politie, zou je denken. Maar aan predictive policing, het gebruik van data en artificial intelligence om criminele activiteiten te voorspellen zitten nog stevige haken en ogen. Remco Spithoven, lector Maatschappelijke Veiligheid, schrijft een wetenschappelijk drieluik over dit onderwerp en is bezig aan het laatste artikel. “Het is cruciaal dat de professional de controle houdt.”

In 2014 namen enkele politie-eenheden deel aan een pilot met CAS, het Criminaliteits Anticipatie Systeem dat aan de hand van dataprognoses voorspelt waar en wanneer misdrijven worden gepleegd. De afgelopen jaren werd het systeem verder over Nederland uitgerold en inmiddels hebben ruim honderdzestig Nederlandse basisteams toegang tot zogeheten predictive policing. Samen met collega-onderzoekers schreef lector Remco Spithoven van het lectoraat Maatschappelijke Veiligheid het afgelopen jaar twee wetenschappelijke artikelen over deze methode en momenteel legt hij de hand aan het laatste deel van het drieluik.

Neveneffecten groot

In het eerste artikel, dat hij schreef met onderzoeker Siri Beerends van Setup en Universiteit Twente en dat werd gepubliceerd in het wetenschappelijke Tijdschrift voor Veiligheid, brengt Remco door middel van literatuuronderzoek in kaart wat de effecten en neveneffecten zijn van predictive policing. “Je ziet namelijk dat de effecten meevallen en de neveneffecten groot zijn”, legt hij uit. “Bovendien roept het enkele rechtstatelijke vraagstukken op. De politie van Los Angeles is ooit begonnen met deze methode, maar die hebben onlangs al hun artificial intelligence stopgezet, omdat ze onvoldoende return of investment zagen. Die zijn dus afgehaakt. Je hebt in het hele artificial intelligence-debat in het veiligheidsdomein nu grofweg twee kampen: de een zegt push technology to the limit, de ander zegt: de neveneffecten zijn nog te groot. Het is links- of rechtsom zaak om gebalanceerd naar de toepassing van deze technologie in het veiligheidsdomein te kijken.”

Private parkeerplaats

In een tweede artikel, dat medio 2020 werd gepubliceerd in een wetenschappelijke bundel over innovatieve methoden binnen de criminologie, komt Remco met docent/onderzoeker John van de Pas tot de conclusie dat het waarborgen van de openbare veiligheid mensenwerk moet blijven, waarin predictive policing, big data kunnen ondersteunen. Dit legt Remco verder uit in het derde artikel waar hij met zijn lectoraat aan werkt. Hiervoor interviewde hij met zijn collega’s dertig professionals bij politie en gemeenten die werken met deze methoden of daar in de nabije toekomst mee te maken krijgen. “Ook zij geven aan: het is echt zoeken. Je krijgt niet zomaar een werkend systeem en als ik op basis daarvan een besluit neem: hoe krijg ik mijn collega’s dan mee? Ik sprak ook mensen die zich echt afvroegen of we dit wel aan zo’n systeem moeten overlaten. Politiemensen werden bijvoorbeeld naar een bepaalde plek gestuurd omdat daar veel autokraken voorkwamen, maar het bleek een private parkeergarage te zijn en daar hadden ze dus niks te zoeken. Dat was iets voor de private beveiliging. Dat is dus een voorbeeld van het feit dat de werkelijkheid van veiligheid te complex is om zomaar in systemen te willen vatten.”

Causale verbanden leggen, interpreteren: dat is mensenwerk, waar men mee bezig moet gaan en waarover men moet sparren met andere professionals. Als het systeem aangeeft: heb je deze samenhang gezien? Dan is het aan de professional om daar wat van te vinden.

Remco Spithoven
Remco Spithoven, lector Maatschappelijke Veiligheid, over het gebruik van data en artificial intelligence

Wishful thinking

De vraag is volgens Remco echter niet of het systeem deugt, hij kijkt vooral naar het bredere plaatje. “Het is heel knap dat we dit ooit bedacht en gebouwd hebben en het is ongelooflijk wat we ermee kunnen, maar er zijn kritische vragen die gesteld moeten worden. Als iets samenhangt, wat betekent dat dan? En hoe ontstaat die samenhang? Als twee dingen samenhangen, kunnen er in theorie zo’n 27 verklaringen zijn waarom dat zo is. Dat zijn er nog meer als je honderden variabelen uit verschillende bronnen hebt, want dat is waar je het over hebt met big data. Dan is een uitleg geven bij een bepaalde samenhang een enorme klus. Dat is dan ook waar de crux zit. Wij verwachten door artificial intelligence meer grip te krijgen op veiligheidsproblematieken, maar dat is wishful thinking. Daar krijg je je vinger niet achter met technologie.”

Vakmanschap waarderen

Wat volgens de lector ontbreekt, is een gedegen visie op waar de technologie z’n werk moet doen en waar mensen het stokje moeten overnemen of überhaupt aan zet moeten zijn. “Het gaat om het vinden van de balans tussen menselijke en kunstmatige intelligentie. Hoe wij als samenleving dingen constateren door middel van mensenwerk, dat is echt ingewikkeld. Volgens mij is het cruciaal dat de menselijke professional altijd de controle houdt. Zeker bij een maatschappelijk gevoelig onderwerp als veiligheid. En dat is waarom ik het tweede artikel met nadruk heb opgeroepen: we moeten het vakmanschap van de professional meer gaan waarderen. Causale verbanden leggen, interpreteren: dat is mensenwerk, waar men mee bezig moet gaan en waarover men moet sparren met andere professionals. Als het systeem aangeeft: heb je deze samenhang gezien? Dan is het aan de professional om daar wat van te vinden. Daarom noem ik het informatiegestuurde veiligheidszorg. Artificial intelligence kan helpen om samenhang te signaleren, maar het gaat om het gesprek dat professionals vervolgens met elkaar voeren.”

We leven volgens Remco in spannende tijden. “Zeker als je kijkt naar waar we nu staan met onze samenleving en naar wat onze ambities zijn op het gebied van veiligheid. Dit zijn echt schurende, maar cruciale vraagstukken. En die vraagstukken,” besluit hij, “daar zijn wij als lectoraat, en ook breder binnen Saxion, mee bezig.”

Tom Wassink

Tom Wassink

Met een journalistieke én een marketingachtergrond is Tom Wassink als online redacteur bij de Dienst Marketing en Communicatie altijd op zoek naar een verhaal. In zijn vrije tijd houdt hij zich, zowel binnen als buiten de lijnen, vooral bezig met sport en dan in het bijzonder met voetbal.

Gerelateerde artikelen

Onderzoek

Cyberweerbaarheid in organisaties: “gedeeld verantwoordelijkheidsgevoel”

27 februari 2024
Saxion ontvangt ruim 2,1 miljoen euro voor zes SPRONG-samenwerkingsprojecten Onderzoek

Saxion ontvangt ruim 2,1 miljoen euro voor zes SPRONG-samenwerkingsprojecten

17 januari 2023
Onderzoek

Duurzaam ondernemerschap voor studenten én docenten