Ontwikkelweek AGZ en workshop over zelfregulatie bij studenten

Tijdens de ontwikkelweek van AGZ (Academie Gezondheidszorg) werd een workshop gegeven door Floor Schotman (docent AGZ) en Leonie van Vossen (learning designer bij Teaching & Learning Centre) over zelfregulatie bij studenten. De workshop stond in het teken van de volgende vraag; ‘Hoe laat je studenten een actieve rol spelen in hun eigen leerproces?’ Om deze vraag (deels) te kunnen beantwoorden is gekeken naar leerstrategieën, activerende werkvormen/leeractiviteiten die de zelfregulatie bij studenten kan helpen bevorderen. Daarnaast is samen gekeken naar welke rol de docent daarin kan spelen. Het was een leuke workshop om te geven en alle deelnemers deden actief mee en kwamen met veel ideeën.

Voordat we inhoudelijk waren gestart met de workshop hebben we even gepeild waar de deelnemers aan moeten denken bij het onderwerp ‘zelfregulatie bij studenten’. Zie hieronder de resultaten:

Zelfregulatie heeft te maken met eigenaarschap van studenten over hun leerproces, zelfstandig monitoren en handelen, reflectief denken, verantwoordelijkheid, autonomie en studentmotivatie. 

In gesprek met studenten

Na het gezamenlijk bespreken van de resultaten van de studentenenquête, waar een paar interessante resultaten uit voort kwamen over onder andere motivatie onder studenten, was het tijd om naar het volgende onderdeel te gaan, namelijk: in gesprek met twee AGZ studenten. Het mooie is dat studenten bij AGZ ook echt bij het ontwerpen van onderwijs worden betrokken. Bij verschillende ontwerpgroepen sluit namelijk standaard een student aan.

De twee studenten die we hadden uitgenodigd, gaven ons een kijkje in hun ervaringen met het onderwijs. We vroegen de studenten bijvoorbeeld hoe zij gemotiveerd worden om zelfstandig aan de slag te gaan en wat hen daarbij zou helpen. En hoe worden zij juist gedemotiveerd om zelf een actieve rol te spelen in hun leerproces? Elke student heeft natuurlijk zo zijn eigen voorkeur, maar deze twee studenten gaven beide aan met betrekking tot zelfstudiegedrag graag de mogelijkheid te hebben om op meerdere momenten te oefenen met de stof en bijvoorbeeld oefenopdrachten of -toetsen te maken. Het was mooi om de dialoog te zien tussen docenten die vragen stelden en de studenten die daarop hun zienswijze deelden. Het is zeker een aanrader om studenten te betrekken in de ontwikkelprocessen.

Aan de slag

Tijdens de workshop zijn de deelnemers bezig geweest met een aantal opdrachten. De werkvorm die we hadden gebruikt, bestond uit vier rondes (drie individuele opdrachten, waarbij ideeën werden ingevuld in Padlets en als laatste een groepsopdracht). Bij de eerste opdracht stonden onder andere de volgende vragen centraal: Hoe zorg jij ervoor dat studenten een actieve rol spelen in hun eigen leerproces? Wat zijn jouw ervaringen met zelfregulatie bij studenten? De deelnemers gaven daarbij aan wat in hun ervaring wel of niet werkte.

Voorbeelden die volgens de deelnemers wel goed werken zijn: formatieve toetsen inzetten, vooraf studenten leervragen laten formuleren, prikkelende stellingen gebruiken, (peer)feedback geven, tussenproducten laten presenteren, voorkennis activeren, quiz laten maken, studenten hun ervaringen uit de praktijk laten delen, studenten zelf laten reflecteren op hun eigen aanpak in het  leerproces, studenten een plan laten maken hoe ze de leerdoelen kunnen behalen en hen daarbij helpen. 

Een aantal voorbeelden van wat volgens de deelnemers niet werkt zijn: zelf veel aan het woord zijn, alleen leerstof laten bestuderen zonder duidelijke opdracht en alle vragen gelijk zelf beantwoorden. Dit zijn allen nogal passieve leeractiviteiten voor de student.

Tijdens de andere opdrachten hebben we ingezoomd op wat de rol van de docent hierin kan zijn en welke leeractiviteiten kunnen worden bedacht om studenten een actieve rol te laten krijgen in hun leerproces. Daarna werden de opbrengsten en de bruikbaarheid daarvan in groepen besproken.

Naast de eigen ideeën hebben we ook wat bevindingen uit onderzoek besproken. Hoogleraar Anique de Bruin geeft bijvoorbeeld aan dat we vaak veel aandacht besteden aan colleges, kennisclips etc., maar we vergeten vaak wat het meest bepalend is voor studiesucces bij studenten: zelfstudiegedrag en hun leerstrategieën en met name ook hoe zij die leerstrategieën reguleren. Het is belangrijk dat studenten actief leren, en feedback speelt hierbij ook een grote rol. Het SURF webinar over dit onderwerp en de terugblik kun je hier bekijken.

Het resultaat van deze workshop zijn de ingevulde Padlets waar de deelnemers allemaal actief en enthousiast mee aan de slag zijn geweest. Het onderwerp ‘zelfregulatie bij studenten en de rol van de docent’ is interessant om mee te nemen in de onderwijsontwikkeling. Als laatste nog een mooie tip voor Saxion docenten: een kennisclip over ‘op weg naar zelfstandigheid’ door Eveline de Beer, onderwijskundige van AGZ.