Afstuderen door een stukje familiegeschiedenis te bestuderen, dat is niet veel studenten gegeven. Voor Archeologie-student Danaë Evers was het mogelijk. Zij maakte een storymap over het bijzondere en bovendien gevoelige verhaal van sergeant Johan Christiaan Meijer, de verloofde van haar overgrootmoeder. “Het is heel speciaal dat het zo dichtbij me staat.”
Hoi Danaë, wie was Johan Christiaan Meijer precies?
“Dat was een sergeant uit de Tweede Wereldoorlog, die samen met zijn manschappen gestreden heeft op de Grebbeberg in Rhenen. Toen bleek dat hij niet de juiste munitie had, is hij daar weggegaan om te kijken of hij ergens anders kon helpen, maar daardoor zag de marrechaussee hem als landverrader en hebben ze hem voor het vuurpeleton gezet, omdat hij zonder toestemming die plek had verlaten. Voor de oorlog was hij de verloofde van mijn overgrootmoeder, dus echt familie was hij niet, maar zo voelt het wel een beetje.”
Waarom wilde je hier iets mee doen?
“Ik ben sinds kleins af aan al geïnteresseerd in de Tweede Wereldoorlog en dat is ook een van de redenen dat ik Archeologie ben gaan studeren. Ik wil wat betekenen voor mensen en zeker wat betreft de oorlog kun je mensen helpen met het ontkrachten of juist het bevestigen van feiten. Voor eventuele nabestaanden kan dat zoveel heling brengen, dat is mooi om te doen. Ook over het stukje geschiedenis rondom Johan Chistrtiaan Meijer gaan zoveel verhalen en meningen rond die niet kloppen of maar voor de helft kloppen. Ik heb geprobeerd het hele verhaal met alle feiten goed in kaart te brengen – bijvoorbeeld de verschillende routes die hij heeft afgelegd – zodat voor iedereen duidelijk is wat er is gebeurd. Daarnaast is het natuurlijk heel speciaal dat het zo dichtbij mij staat. Ik heb een stukje familiegeschiedenis mogen onderzoeken en tegelijk kunnen afstuderen, dat is wel heel mooi.”
Ik geloof dat hij echt op zoek ging naar een betere plek om te helpen, maar ik wilde dit verhaal objectief aanvliegen en heb daarom niet een kant gekozen.
Hoe heb je dat gedaan?
“Mijn overgrootoma is al overleden en daarom heb ik met haar zus gesproken. Helaas overleed zij ook net nadat ik haar heb geïnterviewd, dus het is jammer dat ze niet kan zien hoe het geworden is. Ook heb ik gesproken met een kamerlid van de SP die zich met de kwestie bezighield, oud-militair Michel Teunissen en heeft Stichting de Greb me veel informatie kunnen aanleveren. Helaas mag je niet graven of boren in de Grebbeberg zelf, omdat daar nog veel munitie ligt uit de oorlog. Wel heb ik historische kaarten en bodemkaarten bekeken, oude luchtfoto’s vergeleken. Uiteindelijk heb ik een storymap gemaakt, door tekst, afbeeldingen en andere media te combineren. Zo zijn de verschillende plekken in het verhaal heel belangrijk en op deze manier kon ik op een kaart informatie hangen aan elke locatie.”
Het verhaal ligt nog steeds gevoelig, he? In 2010 werd er zelfs een verzoek gedaan om eerherstel.
“Ja, daarvoor zijn meerdere pogingen gedaan. In die tijd kreeg je volgens de militaire regels bij desertie (het permanent verlaten van een krijgsmacht zonder toestemming, red.) de kogel, maar dat is niet helemaal netjes volgens de regels gegaan. Zo hoor je twee dagen te krijgen om te wennen aan je doodvonnis, maar is dat bij hem slechts twee uur geweest. Er zijn ook genoeg mensen die hem geen deserteur vinden en inderdaad eerherstel willen.”
Denk je dat jouw storymap daarbij kan helpen?
“Dat zou best kunnen. Ik vind het lastig. Ik geloof zelf niet dat hij kwade bedoelingen had en echt wilde helpen. Hij was 22, zo oud ben ik nu ook en in zo’n oorlog sta je onder enorme stres. Ik geloof dat hij echt op zoek ging naar een betere plek om te helpen, maar ik wilde dit verhaal objectief aanvliegen en heb daarom niet een kant gekozen. Zo kan de lezer zelf bepalen wat hij of zij ervan vindt.”
