Jeroen Linssen mag zich tegenwoordig lector noemen. Samen met collega-lector Wouter Teeuw, is hij verbonden aan het lectoraat Ambient Intelligence. Zijn vakgebied gaat wat hem betreft niet alleen over techniek, maar ook over menselijk gedrag, veiligheid en ethische vraagstukken. Alles om de wereld steeds een beetje slimmer te maken. Bijvoorbeeld met een uiterst actuele technologie: “Ik wil het gezicht van AI worden binnen Saxion. Maar ik pretendeer niet dat ik in m’n eentje alles kan oplossen. Voor de verantwoorde inzet van AI is samenwerking nodig.”
We spreken af in Epy Drost, het ‘glazen gebouw’ dat onderdeel is van de Academie voor Creatieve Technologie, met een prachtig uitzicht over de Enschedese binnenstad. Maar binnenkort zal Jeroen Linssen steeds vaker bij Saxion Deventer te vinden zijn, waar vanaf dit hogeschooljaar een nieuwe IT-master wordt aangeboden. Een logische plek dus voor Jeroen, net zoals het ‘lectorschap’ voor hem nu een logische stap is. “Ik ben begonnen bij Saxion als docent-onderzoeker,” vertelt hij. “Vanuit die rol kon ik al vrij snel doorgroeien naar associate lector op het gebied van data science. Onder begeleiding van Wouter Teeuw heb ik steeds meer zaken opgepakt. Deze nieuwe functie komt op het juiste moment op m’n pad, ook als je kijkt naar alle ontwikkelingen rondom AI. Saxion heeft duidelijk behoefte aan iemand die zich specifiek op dat onderwerp focust.”
“Twee kapiteins op één schip,” zo noemt Jeroen zichzelf en collega-lector Wouter Teeuw. Waar Wouter in Enschede het aanspreekpunt blijft voor Ambient Intelligence, zal Jeroen dat straks in Deventer zijn. Denkend over AI, filosofeert hij hardop: “Wat gaan we wel en niet met AI doen? Bij het lectoraat, maar ook op onderwijsgebied en in het bedrijfsleven; dat zou mooi in elkaar kunnen overvloeien. Wij signaleren alle innovaties rondom technologieën zoals AI, en wat neem je daar dan weer van mee in je onderwijs?”
We moeten niet alleen technologie slimmer blijven maken, maar tegelijkertijd ook ménsen slimmer maken.
Explosieve ontwikkeling
Het kost geen enkele moeite om Jeroen te laten vertellen over AI. Het is een passie, al sinds zijn opleiding Cognitive Artificial Intelligence. Jeroen: “Een heleboel zaken zijn nu mogelijk geworden. Bijvoorbeeld door de toegenomen rekenkracht, waardoor je bepaalde technieken nu echt kunt inzetten. AI-concepten als beeldherkenning en deep learning bestaan al sinds de jaren ‘60, maar zijn tegenwoordig pas uitvoerbaar op grote schaal.”
Kijkend naar de explosieve groei van AI-toepassingen in recente tijden, lijkt het belangrijker dan ooit om een duidelijke visie op kunstmatige intelligentie te hebben. Jeroen: “We moeten niet alleen technologie slimmer blijven maken, maar tegelijkertijd ook ménsen slimmer maken. Je kunt kijken vanuit de machinekant, maar vanuit de menskant kijk je meer hoe je systemen op de goede manier ontwikkelt. Zodat wij er op een verantwoorde en duurzame manier mee om kunnen gaan. Ik denk dat die twee werelden steeds beter met elkaar vergroeid moeten raken.”
Slimme toepassing
Het liefst zou Jeroen zien dat beide werelden zich gelijktijdig verder ontwikkelen. In een tempo dat niet alleen door machines, maar juist ook door mensen is bij te benen. Een ‘pauzeknop’ zou dan handig zijn, zodat we de technologische ontwikkelingen achter AI even stil kunnen zetten; om op adem te komen en na te denken. Toch ziet Jeroen zo’n pauzeknop niet snel verschijnen. “Dat is wel het lastige,” zegt hij. “Want mensen denken juist: dit is iets leuks, ik ga ermee spelen.”
Bij Ambient Intelligence zorgen ze dat er aan dat ‘spelen’ gedegen onderzoek ten grondslag ligt. Dit moet leiden tot innovaties en technologische toepassingen die onze leefomgeving verbeteren. “Binnen de technische industrie zie je bijvoorbeeld een concept als predictive maintenance,” zegt Jeroen. “Dat houdt in dat je van tevoren kunt voorspellen wanneer er onderhoud gepleegd moet worden aan bepaalde systemen, apparatuur, et cetera. Dat is iets waar veel bedrijven om zitten te springen. Zo hebben we een samenwerking met Scania Production in Zwolle. Daar rollen iedere dag 200 nieuwe trucks van de lopende band. Als daar iets stokt in het proces, dan lopen de kosten daarvan iedere minuut op. Vervolgens kijken wij: welke data is er? En welke data moeten we nog meer verzamelen om onderhoudsmomenten te kunnen voorspellen?”
Explainable AI gaat dan over een bredere vraag: hoe kun je mensen al die technologie laten begrijpen?
Leg het maar uit
Slimme leefomgevingen. Voorspellende kracht. Het zijn allemaal dingen die voor Jeroen onlosmakelijk met AI zijn verbonden. “Wat ik als pilaar wil benoemen voor ons onderzoek,” zegt hij, “is het concept explainable AI. Een AI-model doet allemaal dingen en dat leidt tot een mooie uitkomst, maar wat gebeurt er ín dat model? Explainable AI gaat dan over een bredere vraag: hoe kun je mensen al die technologie laten begrijpen? Daarmee is de hoop dat als mensen beter snappen wat een systeem doet, ze dat systeem ook beter leren vertrouwen. Maar ook dat ze leren wanneer je een systeem niet hoeft te vertrouwen. Bijvoorbeeld in de zorg, bij de vraag of je iemand wel of niet moet behandelen. Daar moet de mens actief blijven in het beslisproces.”
Betere ‘digitale geletterdheid’ onder de bevolking, dat is waar Ambient Intelligence in dit verband naar streeft. Naast deze geletterdheid, is veiligheid een essentieel thema bij alles waar het lectoraat aan werkt. Bijvoorbeeld als het gaat over edge intelligence: een technologie waarbij de locatie waar data wordt verzameld zich dicht bij de locatie bevindt waar diezelfde data wordt verwerkt. Jeroen: “Mijn collega, associate lector Javier Ferreira Gonzalez, zit heel erg op dat topic. Wat je ziet is dat bij grote spelers als Microsoft en Google alles in the cloud gebeurt. Dat is niet in alle gevallen de handigste manier van werken. Want je verzamelt data die je naar de cloud stuurt, en vervolgens krijg je weer iets terug. Terwijl je bij sommige systemen, zoals bij autonoom rijdende auto’s, die vertraagde reactie niet wilt. Vanwege privacy-redenen mág je die data wellicht niet eens doorsturen.”
Jeroen Linssen, lector Ambient Intelligence, voor zijn 'standplaats' Saxion Deventer.
Data-inspiratie
Gevraagd naar zijn inspiratiebronnen, begint Jeroen met het uitleggen van zijn levensmotto: “Leven is leren. Ik kan er niet tegen als ik iets kan en dan… ja, dan kan ik het gewoon. Ik wil er dan altijd iets nieuws bij hebben, een nieuwe discipline, en dat geldt ook voor AI. Dat inspireert me tot vragen als: hoe laat je een mens leren? En hoe laat je een machine leren?” Het is duidelijk dat het voor Jeroen hierbij niet alleen om techniek gaat, maar ook over maatschappelijke vraagstukken. Over het kweken van meer begrip in een leven dat onlosmakelijk is verbonden met digitale systemen. Jeroen verlangt in die wereld naar een co-evolutie tussen mens en machine. Waarbij technologie een ondersteunde rol speelt, bijvoorbeeld wanneer een arts een zorgbeslissing moet nemen of een bedrijf als Strukton wil weten waar onderhoud aan het spoor nodig is.
Tot slot moet er nog een lastige keuze worden voorgelegd aan Jeroen, die zijn inspiratie ook uit ‘de betere films’ haalt. Gaat hij voor Her, de film waarin Joaquin Phoenix een relatie aangaat met een AI-toepassing, of gaat hij voor Terminator? Eigenlijk is het een open deur: Jeroen gaat voor Her, en niet voor het doemscenario met Arnold Schwarzenegger als destructieve cyborg. Waarom Her? Jeroen: “Die film beschouwt technologie vanuit het perspectief van een persoon in een alledaagse setting. Het is een gelaagd verhaal, dat onze gevoelens en angsten ten aanzien van technologie behandelt. Of zulke fictieve scenario’s mogelijk of wenselijk zijn in de realiteit, daar moeten we gezamenlijk een antwoord op vinden.”
Fotografie: Thomas Busschers
