Theo de Bruijn is lector van het eerste uur. Hij zag in zijn loopbaan het hbo-onderzoek veranderen van ‘iets waarvan men niet goed wist wat het inhield‘ tot ‘iets wat je niet meer los kan zien van wat we doen bij Saxion’. Vandaag, ruim twintig jaar nadat zijn avontuur bij Saxion begon, neemt hij afscheid als lector Duurzame Leefomgeving. Aan de hand van een aantal voorzetjes, maakt hij de balans op.
Als ik aan mijn tijd bij Saxion denk, denk ik vooral aan…
“…een grote onderwijsinstelling die langzamerhand aan het veranderen is in een echte kennisinstelling. Je moet je voorstellen: toen ik begon, wisten mensen niet goed wat praktijkonderzoek op een hogeschool inhield. Wijzelf eigenlijk ook niet. Nu, twintig jaar later, is onderzoek een onlosmakelijk onderdeel van wat we doen bij Saxion. Het was mooi om aan die zoektocht te kunnen bijdragen.”
Waar ik het meest trots op ben…
“…is niet in één zin te vatten. Als je het hebt over de inhoud, dan hebben we hele mooie projecten gedaan: van kleine projecten met studenten en regionale partners tot grote langjarige onderzoeken in Europees verband. Over de verhouding tussen stad en buitengebied, circulariteit bij de renovatie van wegen en wijken, de participatie van burgers bij warmtenetten, en de aanpak van hitte en wateroverlast bij pleinen. Ik ben trots op de hechte relaties die hierdoor zijn ontstaan met bijvoorbeeld bouwbedrijven, gemeenten en provincie, waterschappen en kennisinstellingen.
Als je het hebt over mensen, dan ben ik er echt trots op dat een aantal collega’s is gegroeid, hun passie heeft ontdekt en op een goede plek terecht is gekomen, en zelfs ook lector is geworden. Daarnaast is de betrokkenheid van studenten bij ons onderzoek voor mij altijd een heel belangrijk uitgangspunt geweest; bij alle projecten waren – en zijn – studenten betrokken, die zo kennismaken met actuele vraagstukken. Ook dat idee maakt me trots.”
Juist door in het onderwijs vragen te adresseren die in de praktijk leven, kunnen we studenten kennis laten maken met de complexe werkelijkheid, en tegelijk onze praktijkpartners helpen in de transitie naar een duurzame samenleving.
Als ik nog vijf jaar de tijd had gehad als lector, zou ik…
“…de integratie tussen onderzoek en onderwijs, in relatie tot de omgeving, verder versterken. Ik denk dat er nog veel kwaliteit en praktijkrelevantie te winnen is bij onze opleidingen. In het voorbereiden van studenten op de dynamische beroepspraktijk, kunnen lectoraten en hun projecten veel betekenen. Tegelijkertijd, zie ik bij onze praktijkpartners veel potentie voor vernieuwing. Zo zal duurzaamheid nog veel veranderingen vragen. Juist door in het onderwijs vragen te adresseren die in de praktijk leven, kunnen we studenten kennis laten maken met de complexe werkelijkheid, en tegelijk onze praktijkpartners helpen in de transitie naar een duurzame samenleving. Ik zou onderwijs en onderzoek daarbij veel meer thematisch willen verbinden dan via afzonderlijke opleidingen.”
Met ons lectoraat hebben we vooral…
“…Saxion mede op de kaart hebben gezet als kennisinstelling – zeg ik in alle bescheidenheid. Toen ik begon werd er vreemd tegen een hogeschool aangekeken als je een onderzoek wilde doen. Nu zijn we voor een aantal partijen de meest logische partner in vraagstukken. Dat geldt niet alleen voor regionale partijen. Voor bijvoorbeeld bodemvraagstukken hebben we – vooral dankzij Geert Roovers, collega-lector in het lectoraat Sustainable Areas and Soil Transitions – een leidende rol op nationaal niveau. Daarnaast is het ons gelukt om een abstract begrip als ‘duurzaamheid’ concreet te maken, en zo partijen te helpen om te veranderen. Het vinden van oplossingsrichtingen – in plaats van doemdenken – is hierbij altijd het uitgangspunt geweest.
Collega-onderzoekers die het lectorschap ambiëren wil ik meegeven…
“…dat het lectorschap een hele eervolle functie is. Je kunt echt wat betekenen, op veel verschillende vlakken, en zowel binnen als buiten de hogeschool. Tegelijk is het nog steeds – ook na al die jaren – pionieren. Pionieren binnen, en vanuit een grote, bureaucratische instelling. Dat vraagt om een lange adem, want veranderingen gaan langzaam. Daar moet je wel geduld en energie voor hebben.”
Het geeft veel voldoening om gezamenlijk te bouwen aan een prachtig programma, en daar mooie resultaten in te bereiken. Nu mag mijn opvolger ervaren hoe fijn dat is.
De samenwerking met studenten is...
“…altijd een heel belangrijk uitgangspunt geweest voor mij, zoals ik al zei. Ik vind het zelfs één van de centrale doelstellingen van lectoraten om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren; door studenten via onderzoek in contact te brengen met real-life opgaven. Wij hebben geen onderwijscasus voor studenten in de aanbieding die perfect past binnen één opleiding, we halen de complexe maatschappelijke realiteit bij de hogeschool naar binnen. Een realiteit die zich niet laat vangen vanuit één discipline. Wij bieden die studenten dat ze hun rol kunnen vinden binnen die interdisciplinaire context. De ervaringen met studenten zijn daarbij wisselend. Het gevoel dat je écht het verschil hebt gemaakt bij een student is het allermooist. Als je het vuurtje in een student hebt weten aan te steken. Soms lukt dat, en soms moet je blijven porren.”
Wat ik het meest zal missen, is...
“…misschien een cliché, maar uiteraard de mensen, de directe collega’s. Ons lectoraat bestaat uit een groep enthousiaste en betrokken mensen. De afgelopen jaren hebben we een flinke groei doorgemaakt. Het geeft veel voldoening om gezamenlijk te bouwen aan een prachtig programma, en daar mooie resultaten in te bereiken. Nu mag mijn opvolger ervaren hoe fijn dat is.”
Na mijn afscheid wil ik graag...
“…meer tijd besteden aan mijn functie bij IAA Architecten, waar duurzaamheid overigens ook een steeds belangrijke plek krijgt in de projecten. Daar werk ik nu tien jaar, en inmiddels ben ik daar partner en mededirecteur. Dat vraagt meer tijd dan de drie dagen per week die ik nu heb. Daarnaast houd ik ook wat ruimte voor nevenfuncties. Zo wil ik meer tijd besteden aan cultuur. Mensen merken bij mij snel dat mijn passie ligt bij muziek. In het verleden was ik ook programmeur op een jazzpodium en heb ik lezingen gegeven en muziekcursussen verzorgd. Wie weet wat de toekomst in dit opzicht brengt...”
"Tot slot, zou ik Saxion vooral willen meegeven..."
“…dat het ondernemerschap, dat in mensen zit, meer mag worden benut. Ik wil vooropstellen dat ik Saxion als hogeschool een mooie organisatie vind. En zoals ik hierboven al aangaf, is het lectorschap een eervolle functie. Tegelijk wil ik meegeven: stel niet overal regels en protocollen voor op. De maatschappelijke realiteit om ons heen vraagt om nieuwe aanpakken. We hebben de opleidingen en kennis hiervoor in huis, maar de noodzakelijke verbindingen leggen blijkt in de praktijk lastig, door barrières tussen de academies. Eenvormigheid mag nooit een doel in zichzelf worden. Geef pioniers de ruimte!”
Fotografie: Thomas Busschers
Afscheidssymposium
Ter ere van het afscheid van dr.ir. Theo de Bruijn vindt er voor genodigden vanmiddag een symposium plaats bij Connect-U in Enschede. Het thema dat centraal staat ligt de scheidend lector nauw aan het hart: ‘De bouw naar duurzaam en circulair.’ Onderzoekers van verschillende hogescholen delen hun inzichten, waarna afgevaardigden uit de ‘bouwpraktijk’ hierover een panelgesprek voeren. Daarnaast wordt er – vanzelfsprekend – stilgestaan bij het vertrek van Theo de Bruijn als lector Duurzame Leefomgeving.
Lees ook het 25 jaar Saxion-interview met Theo de Bruijn
Vorig jaar, in het jubileumjaar van Saxion, spraken we regelmatig met medewerkers over Saxion en de afgelopen 25 jaar. Als lector van het eerste uur mocht Theo de Bruijn niet ontbreken:
Lees hier het interview waarin hij terugkijkt op 20 jaar onderzoek bij Saxion.
