De bestuurder, de mens, de passie en de innovatie: carrièretijd!
Het is carrièremaand bij Saxion en wat sluit daar nou beter op aan dan Het grootste kennisfestival van Nederland? Juist, niks. Op het festival volgden wij verschillende inspirerende sprekers met uiteenlopende boodschappen over alle facetten van je carrière. Over één ding zijn ze het echter eens: je moet het weliswaar zelf doen, maar je hebt de ander ook nodig.
“Ik ben Dijkgraaf, de voorzitter van het bestuur van het waterschap. Ik zou mezelf niet omschrijven als mensenmens, maar ik vind mensen wél razendleuk en interessant. Ik ben ook enorm nieuwsgierig. Toch kijk ik meer naar wat een organisatie nodig heeft, of wat een samenleving nodig heeft en hoe je daar kunt komen. Dus; wat is er nodig om een stap vooruit te maken?” vertelt Herman Dijk. Özcan Akyol, gespreksleider, kijkt geboeid toe.
Dan wendt hij zich tot Andries Heidema, burgermeester van Deventer. “En u, bent u een mensenmens?” vraagt hij. Heidema knikt. “Toch denk ik dat bijna niemand in Deventer weet wie u bent”, provoceert Akyol. Heidema lacht. “Het is belangrijk om niet vanaf een voetstuk naar beneden te kijken, maar ik ben wél bestuurder. Ik ben benaderbaar en open, maar ik hak ook knopen door. Heel veel mensen kan dat inderdaad niks schelen, maar ik ben er voor iedereen.”
De bestuurder en de mens
Rob Welten, burgermeester van Borne, knikt af en toe zwijgend en neemt dan het woord. “Ik ben burgervader voor iedereen. Ik wil voor iedereen openstaan en ben makkelijk benaderbaar. Ik wandel veel door het dorp en ben altijd aanspreekbaar. Ik geloof dat de gemeenschap op een goede manier met elkaar om moet gaan en dat de overheid dit moet beschermen. Het vertrouwen in bestuurders is weer aan het toenemen en we moeten ons niet de landelijke tendens op laten dringen: hier, in het oosten, gaat het best goed. We hebben hier geen kloof.” Roy de Witte, wethouder in de gemeente Tubbergen schudt zijn hoofd. “Er is wel degelijk een kloof en de politiek veroorzaakt die. De politiek staat als het ware in tussen de verbinding die overheid zou kunnen hebben met de burger.”
De mens en de bestuurder
De bestuurder en de mens, dat is al een eeuwigheid een lastige discussie. Want hoe ga je als bestuurder om met de mensen die voor je werken, en vice versa? Op het Kennisfestival vroeg Özcan Akyol het aan deze bestuurders en de algemene conclusie was dat we er nog lang niet zijn. En dat is niet zo gek, als we Engbert Breuker mogen geloven. In een bomvolle zaal heeft hij iedereen al aan het dansen binnen enkele minuten. Of we het herrie vinden? Een enkeling wel.
Breuker vertelt over de opkomst en ondergang van de ‘baas’. En dat is misschien meteen wel een verklaring voor waarom de rol van een bestuurder soms zo lastig te pijlen is. “In 1950 hadden we gewoon een baas en waren we gewoon in dienst. We luisterden naar de baas en we hadden het niet over implementeren maar gewoon over doen. In 1960 werd dit werken voor dezelfde baas voor de rest van je leven, maar de baas werd al wel enigszins verdacht. En als je mazzel had, kreeg je inspraak in het proces. In 1970 was het tijd voor democratisering op de werkvloer en werden bazen managers. Vervolgens, in 1980, wilden we allemaal rijk worden. Werden we carrieretijgers en managers werden ondernemers. En tegenwoordig zijn we allemaal ondernemers, dus wie is dan nog een baas of bestuurder?”
Breuker is even stil, een unicum voor deze energieke spring in het veld. “Het was 1976. Mijn vader, die al zijn hele werkzame leven voor dezelfde werkgever werkte, werd op straat gezet. Hij kreeg een hartaanval. Herstelde. Toen kreeg hij nóg een hartaanval en die laatste werd zijn dood. Zeg het maar: had de organisatie de kracht hem te doden, of was mijn vader niet genoeg geëmancipeerd? Organisaties moeten mensgerichter worden en dat is wat ik wil doen. Ik eindig mijn tijdreis nu, in 2018. Dit jaar wordt het perspectief op werken totaal anders. Doen, dat is de beste manier van denken, en fouten maken hoort er gewoon bij.”
Gijs van Wulfen is een hele verschijning in zijn pacman-pak.
De mens en zijn passie
Voor Gijs van Wulfen, de volgende spreker die we volgen, is het eigenlijk heel simpel: “liefde draait om passie, innovatie draait om passie, dus innovatie is liefde. En laten we eerlijk zijn: wie wil er zo eindigen als de V&D?” De zaal lacht om Van Wulfen, een hele verschijning in zijn donkerblauwe pak met Pacman-motief. Hij vindt dat we onze eigen baas zijn. Dat we de regie in onze eigen handen moeten nemen, onze eigen baas moeten zijn. “En daarbij is innovatie van groot belang. “V&D verloor het op innovatie. Te laat een webshop. Vreselijk achterhaalde damesmode. De wereld draait sneller, alles gaat sneller en stilzitten is geen optie meer. Dat weten we allemaal, maar wat gaan we er aan doen? Één ding kan ik je wel vertellen: elektrisch licht is niet uitgevonden in een verbeterprogramma van een kaarsenfabriek.”
Oftewel: we moeten onze nek uitsteken. Aan de hand van voorbeelden als Nespresso, LinkedIn, Spotify en Starbucks schetst Van Wulfen het beeld dat innovatie volkomen subjectief is. De zaal lacht. “Ja, dat is grappig, maar als je het in jouw bedrijf vertelt gaat het net zo. iPad 1? Een doorslaand succes. iPad 2, 3 4…. Niet interessant. Dus als jij met een innovatievoorstel in jouw bedrijf komt dan kan de één denken dat het iPad 1 is en dat we naar de maan gaan maar een ander kan het gevoel hebben dat het gewoon een nieuwe tablet in een oude reeks is. Er kan maar één innovator zijn op de markt, de rest is gewoon iPad 4.”
Van passie naar innovatie
Hij zucht even. “Ik was 42, reed in een dure leaseauto en had geen toegevoegde waarde. Ik was een oude olifant op zijn sterfbed, maar ik wilde de oude olifant weer laten dansen. Innovatie krijgt pas prioriteit als niets doen een groter risico is. Zo kwam BMW vanwege risico’s met elektrische auto’s. Hoe gaan we van reactief naar creatief? Hoe gaan we van onmogelijkheden naar mogelijkheden? Hoe kunnen we spelen om te winnen? Uitvinden kun je alleen, innoveren kun je alleen maar samen. Wie houdt er hier van zijn eigen kinderen? Iedereen hé? En wie houdt er van de kinderen van zijn buren? Precies: niemand. Het verschil is: is het van jou of is het van een ander? Als je wilt innoveren moet je niet beginnen met een idee, je moet van je idee een probleem maken en dan verschillende mensen uitnodigen om hier over mee te denken. Moet jij eens kijken hoe snel het gaat. De grootste tip die ik kan geven is: maak mensen nerveus. Dan willen ze innoveren. Wijs ze op nieuwe startups, op technologie van anderen.
Maak mensen nerveus. Dan willen ze vanzelf innoveren. Wijs mensen op nieuwe startups of nieuwe technologie, van anderen. Pas als zij er om vragen is het het juiste moment. Je leert het meest van de mensen die het minste op elkaar lijken. Een meisje dat voor het eerst ging vliegen omschreef het misschien nog wel het beste: “Dear captain. My name is Nicola and I’m eight years old. This is my first flight but I’m not scared. I like to watch the clouds go by. My mum says the crew is nice. I think your plane is good. Thanks for a nice flight, but don’t fuck up the landing. Love, Nicola”.
Van Wulfen kijkt even de zaal rond. “Dat is eigenlijk wat ik jullie wil meegeven. Vlieg, but don’t fuck up the landing.”