Smart Tiny Lab
Onderzoek

Saxion faciliteert onderzoek naar systeemintegratie met uniek Smart TinyLab

Tom Wassink
Tom Wassink Leestijd Minuten

De werking van de verschillende systemen in huizen en gebouwen is vaak nog niet afgestemd op de gebruikersvraag en dus gaat er nog een hoop energie verloren. Met het Smart TinyLab wil Saxion bedrijven de ruimte bieden hun producten met elkaar te integreren in een draaibare en flexibel in te richten testomgeving, zodat de energie-efficiëntie verhoogd wordt. “We willen in het lab de interactie mogelijk maken die straks in de gebouwen zelf ook ontstaat.”

Het Smart TinyLab voor systeemintegratie in de bouw

Vanaf het voorjaar van 2021 gaan Saxion en haar projectpartners BINX Smartility, Bouwschool Twente, BRControls, Eaton Nederland, De Groot Vroomshoop, Pilkington Nederland, Stichting Pioneering en Winkels Techniek gebruik maken van het Smart TinyLab, dat gebouwd wordt direct achter hoofdlocatie Ko Wierenga, aan de kruising van de Kortenaerstraat en de M. H. Tromplaan. Hier kunnen zij in de praktijk hun producten ontwikkelen, testen, valideren en demonstreren. De exploitatie van het Smart Tinylab wordt gefinancierd door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling en mede-gesponsord door Buiting Machinebouw en staalconstructies BV en BRControls.

Vanwege de coronacrisis werd de bouw al enkele maanden uitgesteld en ook nu houden de partijen nog een slag om de arm, maar dat-ie er gaat komen is zeker: een draaibaar Smart Tinylab met drie verschillende kamers. Een vaste kamer bevat alle technische installaties die nodig zijn voor klimaat- en energiebeheersing en de monitoring. De twee proefkamers zijn flexibel in te richten met uitneembare binnen- en buitenwanden. Betrokken bedrijven kunnen hier hun eigen systeemcomponenten integreren en de prestatie ervan als systemcomponent karakteriseren. Ook is het lab 180 graden draaibaar, zodat er gespeeld kan worden met zonlicht en is het voorzien van sensoren om verschillende metingen te verrichten en geïntegreerde systeemprestaties te kwantificeren.

Geen rekening met secundaire systemen

“In de bouw wordt heel veel potentie met betrekking tot energiezuinigheid van systemen voor de conditionering van het binnenklimaat niet gehaald”, vertelt Christian Struck, lector Sustainable Building Technology, over het belang van de komst van het Smart Tinylab. “Dit komt doordat al die systemen geïnstalleerd en gebruikt worden zonder dat ze rekening houden met secundaire systemen. Het ventilatiesysteem werkt meestal zonder kennis van het verwarmingssysteem en het verwarmingssysteem werkt niet samen met het ventilatiesysteem. Met het Smart Tinylab willen we onze partners de ruimte bieden onderzoek te doen: waar zitten de knelpunten en hoe kunnen twee of meer systemen op slimme wijze met elkaar communiceren, zodat ze hun maximale potentie behalen en ze het energiegebruik minimaliseren?”

Als hij of zij een raam openzet terwijl de ruimte net verwarmd wordt, treedt er energieverlies op. Daarom moet de gebruiker op de hoogte gehouden worden: wacht even met dat raam, want het verwarmingssysteem is in werking en dat kan juist de temperatuur voor je regelen die jij voor ogen had.

Portret Christian Struck
Lector Christian Struck over het communiceren van systemen met de bewoner of gebruiker van een huis of gebouw

Interactie mogelijk maken

Met het Smart Tinylab kunnen bouwbedrijven en systeemleveranciers in samenwerking met mbo-studenten, hbo-studenten en Saxion-onderzoekers hun producten zo efficiënt mogelijk maken en zo bijdragen aan de geformuleerde CO2-emissiereductiedoelen uit het Klimaatakkoord. Om zogeheten nul-op-de-meterwoningen te kunnen realiseren, is samenwerking tussen de verschillende gebouwsystemen namelijk van groot belang. Vandaar dat de behoefte aan een moderne testomgeving, vooral bij de verschillende partners, sterk aanwezig is. “Die leveren individueel heel mooie componenten af, maar krijgen nooit de kans om te testen: is mijn component geschikt om geïntegreerd met de overige systemen goed te functioneren? Wij willen in het lab de samenwerking en interactie mogelijk maken die straks in de gebouwen zelf ook ontstaat.”

Communiceren met gebruiker

Maar niet alleen de systemen onderling moeten goed op elkaar afgesteld staan. Ook de bewoners of gebruikers van een gebouw hebben grote invloed op de energie-efficiëntie. Daarom wordt met behulp van het Smart TinyLab gewerkt aan verschillende ICT-systemen. “Die moeten de behoefte en de invloed van de gebruiker aan en op de werkwijze van het gebouw continue monitoren en hieruit de systemen aansturen, maar ook aan de gebruiker communiceren om te voorkomen dat deze de optimale werkwijze van het systeem verstoort. Als hij of zij een raam openzet terwijl de ruimte net verwarmd wordt, treedt er energieverlies op. Daarom moet de gebruiker op de hoogte gehouden worden: wacht even met dat raam, want het verwarmingssysteem is in werking en dat kan juist de temperatuur voor je regelen die jij voor ogen had. Zo krijgt de gebruiker de kans om zijn gedrag aan te passen en voorkom je energieverspilling én onnodig hoge energiekosten.”

Unieke insteek

Tot juni 2023 gaan de partners in het Smart TinyLab in eerste instantie aan de slag met verschillende thema’s als prestatiemonitoring van houten gevelelementen, glas als actieve warmteregulator, slimme gebouw-gebruikerinteractie, waardecreatie door data-driven services en energiedistributie door gelijkstroomnetten. Onder meer deze thema’s maken het Smart TinyLab tot een uniek concept. “Natuurlijk zijn er in Europa behoorlijk wat labs beschikbaar voor onderzoek naar bouwtechniek,” besluit Christian. “Maar hier in de regio, die gekenmerkt wordt door een sterke bouwnijverheid en industrie, ontbreekt een zodanig lab. Ik verwacht dat het Smart TinyLab bijdraagt aan het verhogen van het innovatief vermogen van onze partners en daarmee de versnelling van de energietransitie bevordert.”

Tom Wassink

Tom Wassink

Met een journalistieke én een marketingachtergrond is Tom Wassink als online redacteur bij de Dienst Marketing en Communicatie altijd op zoek naar een verhaal. In zijn vrije tijd houdt hij zich, zowel binnen als buiten de lijnen, vooral bezig met sport en dan in het bijzonder met voetbal.

Gerelateerde artikelen

Christian Struck (fotografie Robin Kamphuis) Onderzoek

Christian Struck geïnstalleerd als lector SBT: ‘We moeten alles op alles zetten om de opwarming van de aarde te temperen’

04 april 2023
Studenten bouwen zelf een circulaire Tiny Lodge in Diepenheim als onderdeel van Saxion Smart Solutions Semester Onderwijs

Studenten bouwen vakantiehuisje van gebruikte materialen in Diepenheim

25 juli 2022
Verduurzaming Overijsselse bedrijfshallen mogelijk volgens Saxion-onderzoek Onderzoek

Verduurzaming Overijsselse bedrijfshallen mogelijk volgens Saxion-onderzoek