Met ontwerpen het verschil maken, of niet?
Bij het ontwerpen van nieuwe producten wordt vaak te weinig rekening gehouden met het gebruik door vrouwen, constateert Karin van Beurden, Saxion-lector Product Design. Om mensen, en vooral ontwerpers, hier bewust van te maken stond dit centraal tijdens het symposium ‘Met ontwerpen het verschil maken’, georganiseerd door het lectoraat Industrial Design van Saxion.
Het symposium diende als afscheid van Karin van Beurden, die het thema ‘ontwerpen vanuit het oogpunt van Venus’ zelf aandiende. “Ik heb me regelmatig verwonderd waarom er niet beter wordt gekeken naar vrouwelijke gebruikers in het ontwerptraject”, vertelt ze. “En in de aanloop naar mijn afscheid kreeg ik echt het gevoel dat ik nog wat had laten liggen hierin. Vandaar dat ik dit thema toch heb aangesneden. Om in elk geval bewustwording bij de aanwezigen te creëren.”
In de uitnodiging komend de eerste voorbeelden aan bod: kogelwerende vesten die te strak zijn voor de torso van vrouwelijk politieagenten, fietshelmen die geen ruimte bieden voor een paardenstaart, maar ook producten die rolbevestigend zijn. De sprekers bieden er tijdens hun presentaties nog meer: medicijnen die alleen op jonge mannen worden getest, omdat de hormoonbalans van een vrouw een onstabiele variabele is of een algoritme voor een sollicitatieprocedure waardoor er ineens geen enkele vrouw meer op gesprek mag komen.
Breken met rolbevestigend design?
Ethiek komt ook ter sprake voordat deelnemers zelf aan de slag gaan met ideeën voor de toekomst. Steven Dorrestijn, lector Ethiek en Technologie bij Saxion, zette diverse denkwijzen op een rijtje. “UT-alumnus Ascha ten Broeke zegt dat we het verschil tussen man en vrouw overdrijven. Misschien zijn we het vanmiddag niet met haar eens?” Er wordt gepraat over vrouwen die gerepareerd moeten worden door middel van technologie, zodat ze minder last hebben van het vrouw-zijn. “Is er iemand in de zaal die meegewerkt heeft aan vrouw-beledigende ontwerpen?” Maar ook: “Wat nu als je vindt dat je tussen het vrouw of man zijn in zit? Moeten we breken met design dat vaak rolbevestigend is?”
Alle sprekers zijn het eens: het is hoog tijd om na te denken over de andere gebruikers van een product. “Do not pink it and shrink it. And don’t patronize”, aldus Tatiana Temm van Volvocars. Enkele jaren geleden heeft ze met een team de eerste Volvo-auto ontworpen waar zowel mannen als vrouwen blij mee zijn. Inmiddels ontwikkelt ze met hetzelfde team in het Zweedse bedrijf Ampersand nieuwe concepten, ofwel ze maakt met informatie van andere gebruikers dan de blanke man van middelbare leeftijd een nieuwe versie van eenzelfde product.
Maar hoe nu verder? Na de sprekers brainstormen de bezoekers hierover in groepsgesprekken. Volgens Van Beurden is daar heel veel zinnigs uit voort gekomen. “Voor velen was het een eyeopener. Mooi dat dit het werkveld meegegeven wordt. Ik denk dat er stappen zijn gemaakt. En er komen vast wel mooie nieuwe onderzoeksprogramma’s uit voort.”
Foto’s: Iman Hadzhivalcheva