Marloes Tenten is de eerste lector Podotherapie in Nederland: ‘De podotherapeut kan een belangrijke regierol krijgen’

Het aandachtsgebied podotherapie wordt onderdeel van het overkoepelende lectoraat Smart Health dat per 1 januari 2022 vanuit de Academie Gezondheidszorg (AGZ) van Saxion van start gaat. Net als Podotherapie maakt het aandachtsgebied Positieve Gezondheid van de onlangs gestarte lector Sandra van Hogen daar deel van uit. “We hebben gezamenlijke thema’s, omdat steeds meer onderzoek binnen Smart Health in elkaar grijpt,” zegt Marloes Tenten. “Maar uiteraard zetten we voor het aandachtsgebied Podotherapie zelf ook duidelijke onderzoekslijnen uit.”

Unieke kans elkaar te versterken

Dat gebeurt in nauwe afstemming met Fontys, dat net als Saxion de hbo-opleiding Podotherapie biedt. “We hebben een klein werkveld, dus het is goed dat we gezamenlijk het onderzoek vormgeven. Ik trek de komende jaren op met Elleke Huijbrechts die als onderzoeker en podotherapeut aan Fontys verbonden is,” vertelt Marloes. Huijbrechts noemt op haar beurt de samenwerking “echt een unieke kans om mét en van elkaar te leren, elkaar te versterken en kennis te bundelen op het gebied van podotherapie.” Daarbij denkt ze dat beide hogescholen elkaar vanuit hun eigen specialisme versterken. “Saxion op het gebied van Fysieke Vitaliteit en Fontys als het gaat om Health Innovations & Technology. Samen leiden we de podotherapeut van de toekomst op. Hoe mooi is dat,” zegt ze.

Kennis ontwikkelen en innoveren

Het gezamenlijke onderzoek valt de komende jaren onder drie overkoepelende thema’s: methodisch podotherapeutisch handelen, systematische zorgevaluatie en tenslotte technologische innovatie. “We sluiten daarmee aan op wat er nodig is binnen de podotherapie”, aldus Marloes. “Samen met de beroepsvereniging, het werkveld én studenten en docenten van beide opleidingen Podotherapie willen we kennis ontwikkelen en innoveren binnen deze thema’s.”

Input voor de opleidingen en het werkveld

Bij het methodisch podotherapeutisch handelen, zo legt Marloes uit, staat de diagnostiek en behandeling door podotherapeuten centraal. Hierbij spelen biomechanica en technologie een belangrijke rol. Maar uiteraard ook de behoeften van de cliënt. “We willen een breed gedragen methodiek ontwikkelen voor het handelen van de podotherapeut, bij verschillende doelgroepen of klachtenbeelden. Dit gaan we doen door de al bestaande evidentie in kaart te brengen. Waar hiaten zijn, zullen we de mening van experts gebruiken of nieuw onderzoek opzetten.” Dit methodisch podotherapeutisch handelen kan input geven aan de opleidingen en het werkveld, vertelt ze. “En de volgende stap is dan om te evalueren wat dit handelen ons, of eigenlijk de cliënt, oplevert. Dat is dan direct het bruggetje naar het tweede thema waar we ons op willen richten, namelijk systematische zorgevaluatie.”

De podotherapeut als regisseur

Op podotherapeutisch gebied liggen er voor specifieke doelgroepen als kinderen en sporters nog volop kansen, ziet Marloes. “Er zijn podotherapeuten die teams van professionele voetbal- of wielerclubs begeleiden. Het is mooi om daar binnen de opleidingen van te leren.” Podotherapeuten spelen daarnaast een belangrijke rol in het voorkomen en behandelen van voetklachten bij mensen met een onderliggende ziekte, zoals diabetes, reuma of kanker. “Vooral bij deze doelgroepen is multidisciplinair werken een uitdaging. Doel is om op het juiste moment en op de juiste plek de best passende preventie en zorg te bieden. Hierbij kan de podotherapeut een belangrijke regierol spelen, in de samenwerking met andere disciplines die bij een cliënt betrokken zijn, bijvoorbeeld een fysiotherapeut, pedicure, orthopedisch schoenmaker en een schoenconsulent. Ook de cliënt zelf, die zo laagdrempelig mogelijk geholpen wordt, speelt in dit samenspel een belangrijke rol.” Wanneer de samenwerking inhoudelijk en organisatorisch goed is ingericht, is het vaker mogelijk om duurdere zorg in de tweede lijn te voorkomen.

De juiste meetinstrumenten, op de juiste manier, voor de juiste doelgroep

De tweede onderzoekslijn, gericht op systemische zorgevaluatie, bouwt verder op het fundament dat is gelegd binnen het methodisch podotherapeutisch handelen. Marloes: “Hierbij draait het om het systematisch inzetten van goede meetinstrumenten om inzicht te krijgen in wat het methodisch handelen ons oplevert. Daar leren we vervolgens weer van. Dat kan met vragenlijsten, maar bijvoorbeeld ook met een app. We gebruiken ook technologische instrumenten om fysieke metingen uit te voeren. Denk aan drukmetingen of bewegingsanalyses. Technologie wordt al veel toegepast in ons vakgebied. Het is mooi dat we daarin voorop lopen.” Om op een goede manier resultaten te kunnen meten, is het belangrijk om inzicht te krijgen in welke meetinstrumenten, bij welke verschillende onderwerpen en doelgroepen het meest geschikt zijn. Onderzoek kan daar volgens Marloes een extra impuls aan geven.

3D-printen van podotherapeutische zolen

Technologische innovatie vormt de derde onderzoekslijn die onder aansturing van Saxion en Fontys vorm gaat krijgen. “Denk aan het 3D-printen van hulpmiddelen, of aan de ontwikkeling van een app die cliënten ondersteunt bij zelfmanagement. Technologische innovatie kan in de breedte ondersteunend werken aan het onderzoek dat in de eerste twee lijnen aan bod komt,” aldus Marloes. “Ik zie binnen Saxion, door het technische profiel van onze hogeschool, dan ook veel kansen om op dit vlak met andere lectoraten en opleidingen samen te werken. Zo zijn we met het lectoraat Industrial Design net van start gegaan met een onderzoeksproject rond het 3D-printen van podotherapeutische zolen.”

Zinnige en zuinige zorg

Ook is de Nederlandse Vereniging van Podotherapeuten (NVvP) is partner in de samenwerking. Die nam het initiatief de krachten rond onderzoek in het vakgebied te bundelen. Voorzitter Marnix de Romph is blij met de samenwerking tussen Saxion en Fontys: "De podotherapie heeft een sleutelrol binnen de voetzorg, waarbij we het vak voortdurend inhoudelijk willen doorontwikkelen, door het te verbreden en verdiepen,” vertelt hij. “Het nieuwe aandachtsgebied Podotherapie binnen het lectoraat is daarbij een enorme stimulans. Omdat het wetenschap en praktijk verbindt. Bij het nadenken over wat passende zorg is, maar ook over hoe die zorg zinnig en zuinig is, hebben we als NVvP juist dàt nodig om de effectiviteit van podotherapeutische zorg en interventies te kunnen blijven onderbouwen. Zo blijft onze zorg maximaal toegankelijk, betaalbaar en bereikbaar."

Opleiding tot reumapodotherapeut

Waar hoopt Marloes zelf over een jaar te staan? “Het zou mooi zijn als we dan met verschillende groepen studenten, docenten en experts uit het werkveld aan de slag zijn met onderzoeksprojecten vanuit onze werkagenda. Daarnaast hoop ik dat de post-hbo opleiding tot reumapodotherapeut dan een mooie start heeft gemaakt. Deze opleiding zijn we vanuit Fontys en Saxion aan het opzetten, op basis van eerder onderzoek dat Elleke en ik hebben uitgevoerd. Een mooie manier om onderzoeksresultaten te implementeren. Ook wil ik me dit jaar inzetten voor onderzoeksprojecten vanuit consortia die zich richten op netwerkzorg in de eerste lijn, ondersteund door technologie.”

Verbindende rol

Marloes is blij, zo zegt ze, dat er met het aandachtsgebied Podotherapie, in een nieuwe vorm aandacht komt voor het vak: “Voor dit mooie vak! Ik vind het een eer om hier, zo kort na mijn promotie, een rol in te mogen vervullen. Daarin wil ik me lerend opstellen. Ik heb vaak een verbindende rol gehad en merk dat me dat juist goed afgaat. En het is interessant en leuk om met verschillende partijen en samenwerkingspartners naar een probleem te kijken en daar vanuit onderzoek oplossingen voor te bedenken. Je kunt wel zeggen dat ik me altijd gedreven voel om dat vanuit de inhoud te doen.”