SERENE-project toont hoe lokale energieoplossingen de Europese energietransitie versnellen

13 november 2025 Leestijd Minuten

Lectoraat Sustainable Energy Systems

Na vier en een half jaar intensieve samenwerking in drie landen laat het Horizon 2020 SERENE-project zien hoe lokale energiegemeenschappen de sleutel kunnen zijn tot een duurzame toekomst. Dertien partners, aangevoerd door de Deense universiteit van Aalborg werkten samen om de energietransitie te versnellen door middel van real-life demonstraties van innovatieve energieoplossingen.

Belangrijkste resultaten in drie landen

Het SERENE-project demonstreerde innovatieve energieoplossingen in drie nationale casussen, elk met unieke inzichten:

Denemarken: Gemeenschappelijke thermische opslag, lage temperatuur stadsverwarming en slimme energiebeheersystemen (EMS) bewezen hun waarde voor efficiëntie, kostenbesparing en netondersteuning.
Nederland: In de Aardehuizen-gemeenschap verbeterden een buurtbatterij, EMS en een mobiele app het lokale energiegebruik. Bewoners namen actief deel aan het energiebeheer, wat de kracht van gemeenschapsbetrokkenheid benadrukte.
Polen: In een sport- en cultuurarena verhoogden batterijopslag en EMS het eigen verbruik en de flexibiliteit. Ondanks barrières in de regelgeving toonde dit het potentieel van lokale energiegemeenschappen.

Geleerde lessen

Op basis van vier en een half jaar praktijkervaring heeft SERENE vijf belangrijke inzichten geïdentificeerd die wijzen op de praktische trajecten en beleidsverschuivingen die nodig zijn om de energietransitie van de EU vooruit te helpen:

Het doel is het delen van energie: de huidige regelgeving loopt achter op de technologie, waardoor het voor huishoudens moeilijk is om energie te delen, zelfs als het technisch mogelijk is.
Gegevensinteroperabiliteit is noodzakelijk voor integratie: verschillende standaarden en eigen systemen maken het moeilijk om verschillende energieapparaten soepel met elkaar te verbinden.
De huidige markt- en regelgevingsstructuren stimuleren de status-quo: Bestaande kaders ontmoedigen vaak nieuwe oplossingen en geven de voorkeur aan conventionele technologieën.
Behoefte aan bestuurbare apparaten: Huishoudens hebben slimme, controleerbare technologieën nodig om actief deel te nemen aan het energiebeheer, maar deze zijn nog niet wijdverbreid.
Gebrek aan vertrouwen in onbewezen technologieën: Betrokkenheid van de gemeenschap en vertrouwde lokale ambassadeurs zijn de sleutel tot het overwinnen van publieke weerstand en het opbouwen van acceptatie.

Beleidsaanbevelingen

In samenwerking met de projecten SUSTENANCE en LocalRES heeft SERENE acht beleidsaanbevelingen opgesteld om regelgevende, technische en sociale hindernissen voor energieoplossingen voor de gemeenschap te overwinnen. Deze omvatten het opbouwen van lokale capaciteit door middel van trainingen en workshops, het afstemmen van regelgeving op alle bestuursniveaus, het bevorderen van standaardisatie en plug-and-play-technologieën, het vereenvoudigen van administratieve procedures en het mogelijk maken van flexibele kaders voor het delen van energie. Samen bieden ze een duidelijk traject voor het opschalen van de oplossingen van SERENE in heel Europa.

Impact en vooruitblik

De bevindingen van SERENE vormen nu al de basis voor nationale discussies. In september 2025 benadrukte de Nederlandse minister van Klimaat in een brief aan de Tweede Kamer het Aardehuizen demonstratie casus als model voor energiegemeenschappen. Van bijzonder belang waren de batterij en het coördinerende EMS dat door SERENE werd ontwikkeld en ingezet.

SERENE mag dan formeel eindigen in oktober 2025, maar de impact leeft voort. De opgedane kennis, ontwikkelde technologieën en beleidsaanbevelingen zullen de komende jaren richting geven aan lokale energie-initiatieven in heel Europa.