Van vmbo naar hbo met het Toptraject: “Ik kom nu makkelijker mee”

Het Toptraject is een doorgaand leertraject voor ambitieuze vmbo-studenten die via het mbo een hbo-diploma willen behalen. Inmiddels loopt het project, dat begon in Twente en zich heeft uitgebreid naar de Achterhoek en de Stedendriehoek, al enkele jaren en zijn liefst 25 vmbo-scholen, drie mbo-instellingen (ROC van Twente, ROC Graafschap College, Aventus) en twee hbo-instellingen (Hogeschool Saxion, HAN Hogeschool) aangesloten. “We zagen dat veel mbo-studenten met de ambitie om een hbo-diploma te halen daar niet succesvol in waren”, legt Karin Verschoor, voorzitter van de stuurgroep Toptraject, uit. “Er is veel onderzoek gedaan naar de oorzaken en dat zit 'm vooral in de studievaardigheden, zelfregie, planning en dat soort zaken. Het Toptraject bereidt studenten dus vooral daarop voor.”

Één programma

Vmbo-studenten én mbo-studenten, kunnen zich, wanneer ze maar willen, aanmelden voor het traject. “Want wie weet in het eerste jaar van z’n vmbo-opleiding nou al dat hij of zij een hbo-opleiding wil gaan doen? Dat is best moeilijk en daarom kun je op ieder moment instappen, zodat je niet op het mbo de boot al hebt gemist.”

Het traject loopt het langst in Twente, maar heeft zich inmiddels uitgebreid naar de Achterhoek en de Stedendriehoek. “We hebben er heel veel tijd en aandacht aan besteed om een gezamenlijke ambitie en visie te ontwikkelen. Alle partijen zijn goed aangehaakt en dat is cruciaal geweest in het succes. In theorie kan een student in Deventer beginnen op het vmbo, een mbo-opleiding volgen in de Achterhoek en vervolgens eindigen bij Saxion in Enschede. Het is echt één programma.”

Blijven redeneren vanuit de student

Dit studiejaar studeren de eerste deelnemers bij de aangesloten hbo-instellingen, dus keiharde resultaten zijn er nog niet. Toch vindt Karin de samenwerking op zich al een succes. “Het is echt een uniek traject, waar landelijk naar wordt gekeken: hoe zit de samenwerking in elkaar en hoe maak je afspraken met ál die instellingen? Wat ook heel mooi is, is dat bij Saxion de studenten gebruik kunnen maken van het 100 dagen-programma, waardoor ze echt in een warm bad terecht komen. Vanuit de verschillende werkgroepen horen we dat ze erg benieuwd zijn hoe we dat in Twente vormgeven.”

Als de eerste deelnemers straks hbo-afgestudeerd zijn, hoopt Karin dat meer vmbo’ers voor het Toptraject kiezen. “Uiteindelijk willen we af van het stigma dat de havo de enige weg is naar het hbo. Daar moeten we aan blijven werken. We moeten blijven redeneren vanuit de student en zorgen dat, waar de student ook instapt, deze door kan met de route. Het moet niet gaan om de individuele belangen van de instellingen, maar om de weg van de student. Dat is de kracht van dit programma.”

Serious business

Een van de studenten die het traject heeft doorlopen is Saxion-student Daan Wigger. Al tijdens zijn vmbo-opleiding bedenkt hij dat hij door wil stromen naar het hbo en dus geeft hij zich op voor het Toptraject. “Toen het in het derde jaar van mijn opleiding werd aangekaart, leek het me een leuke uitdaging”, legt hij uit. “Om deel te mogen nemen moest ik een 6,8 gemiddeld staan en een motivatiebrief schrijven, dus er was best nog wel een selectieprocedure. Omdat het traject toen nog in de kinderschoenen stond en wij de eerste lichting waren, bestond het vooral uit traject destijds vooral uit wat ondersteuning bij verslaglegging.”

Als hij na het behalen van zijn vmbo-diploma voor de mbo-opleiding Verpleegkunde kiest, zet hij het traject voort. “In het eerste leerjaar nam ik deel aan zogeheten topclasses. Bij de ene topclass leerde je hoe het brein werkt en bij de ander ging je weer bezig met allerlei Microsoft Office-programma’s. Daar heb ik zeker wat aan gehad. Vanaf het tweede leerjaar werkten we meer in projectvorm. Zo hebben we een aantal weken gewerkt aan een project over de binnenstad van Almelo, om die vitaler te maken. Daarvoor hebben we mensen geïnterviewd, analyses gemaakt, een oplossing bedacht en die vervolgens gepresenteerd aan de gemeenteraad. Dat was dus serious business. Het was een marketingopdracht en dat heeft natuurlijk niks te maken met verpleegkunde, maar het Toptraject staat juist los van je opleiding, zodat je leert samenwerken en hbo-competenties opdoet.”

Universiteit

Inmiddels zit Daan in het eerste jaar van de hbo-opleiding Verpleegkunde en dat gaat hem goed af. “In het begin was het wel heel erg veel allemaal, dus moest ik goed plannen. Maar nu merk ik direct dat ik iets aan het traject gehad heb, met name op het gebied van verslaglegging en presenteren. Tijdens mijn vmbo-tijd was het voor mij echt een dingetje om voor de klas te staan – daar probeerde ik altijd onderuit te komen – maar nu ga ik er zonder enig probleem staan. Dat heb ik tijdens het Toptraject geleerd en daardoor kom ik nu makkelijker mee. Wat ik ook heb geleerd is om de kwaliteiten te waarderen van anderen en het samenwerken. Dat is iets dat ik continue deed tijdens het traject en dat kom je ook veel tegen tijdens je hbo-opleiding.”

En als hij zijn hbo-diploma straks behaald heeft? “Ik heb al zoveel dingen bedacht die ik later wil doen. De neurologie-afdeling van het ziekenhuis lijkt me heel interessant, maar verpleegkundig specialist lijkt me ook heel erg mooi. Ik weet het echt nog niet”, lacht Daan. “Dus misschien ga ik eerst wel naar de universiteit.”