Hans Gelten gaat voor een Professional Doctorate: ‘Het past bij wie ik ben’

Hans Gelten, onderzoeker en projectleider bij het lectoraat Sustainable Energy Systems, studeerde chemische technologie aan de Universiteit Twente. Daar werkte hij ook enkele jaren aan zijn promotieonderzoek. In 2008 maakte hij de overstap naar Saxion. “Ik kwam hier om les te geven. Dat heb ik een aantal jaar met veel plezier gedaan, als docent Chemische Technologie.” Daarna maakte hij de overstap naar de managementkant van het onderwijs. Hij werd teamleider bij de opleiding Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek en de opleiding Chemie. 

HYGENESYS

Sinds 2020 werkt hij voor het lectoraat. Wat doet hij daar? “De naam zegt het eigenlijk al: we doen onderzoek naar duurzame energiesystemen.” Hans richt zich specifiek op het schrijven van onderzoeksvoorstellen, en op het in goede banen leiden van de projecten die hieruit voortkomen. HYGENESYS, een onderzoek naar de ontwikkeling en toepassing van ‘decentrale elektrolyzers’, noemt hij als voorbeeld. “Dat project heb ik samen met lector Richard van Leeuwen van scratch af aan geschreven. Dat is superleuk, want dan komt het voor mij als projectmanager ook echt tot leven.”

Onlangs vertelde Hans over het project HYGENESYS in een artikel op Saxion.nl.

Waterstof

Daarmee is de link gelegd naar wat hij ziet als zijn ‘inhoudelijke drijfveer’ om aan een professional doctorate (PD) te beginnen. Hans: “Door het schrijven van dat voorstel ben ik in het onderzoeksgebied van waterstof gerold, en in het netwerk daaromheen. Van hieruit ben ik gestart met de acquisitie voor mijn eigen PD-traject. Uit zo’n project ontstaan natuurlijk weer allerlei nieuwe vraagstukken.”

Grote belofte

“Waterstof kwam enkele jaren geleden op als de grote belofte voor de energietransitie”, gaat hij verder. “Er wordt ook van alles ontwikkeld op het gebied van groene waterstof, maar nog niet dusdanig dat het nu al veel wordt toegepast in de procesindustrie. Waarom is dat zo? Als je die vraagt stelt in zo’n netwerk, kom je erachter dat bedrijven enerzijds wel willen, want ze verbruiken hierdoor minder fossiele brandstoffen. Anderzijds zien ze dat de toekomst van waterstof nog heel onzeker is: ‘Hoeveel moet ik daar dan in investeren, wetende dat die toekomst zo onzeker is?’ De vraag vanuit de industrie blijft hierdoor wat achter. Het is dan een kwestie van marktwerking: als de vraag achter blijft, blijft het aanbod ook achter. Het houdt elkaar in stand.”

Aan dat ‘vraag-aanbod-vacuüm’ wil Hans graag iets doen. “Door mij te richten op twee specifieke user cases – biovergisting en waterzuivering – wil ik bedrijven inzicht geven in de mogelijkheden om over te stappen op de toepassingen van waterstof.”

Persoonlijke drijfveer

Hans doet ook nog een andere, meer persoonlijke drijfveer uit de doeken: “Ik heb na mijn studie een promotietraject gedaan, maar dat heb ik helaas nooit kunnen afronden. In mijn loopbaan bij Saxion heb ik in verschillende leuke en mooie functies en projecten mogen werken, maar ik had nog wel zoiets van: ik zou nog wel eens zo’n traject willen oppakken.“

Hij flirtte nog even met het idee om binnen Saxion een PhD te doen, maar zag daar toch van af. Hans: “Mezelf vier jaar lang diep in de materie storten van een bepaald onderwerp, dat zou persoonlijk echt heel veel van mij vragen. Ik merk in mijn werk voor het lectoraat dat ik veel beter vaar bij het ‘toepassingsgerichte’. Het Technical Readiness Level (TRL) moet iets hoger liggen dan wat een PhD biedt. Ik heb ook een ‘Engineering Doctorate’ overwogen; zou dat dan niet iets voor mij kunnen zijn? Maar als je het hebt over het ‘fundamentele’ versus het ‘oplossingsgerichte’, dan is het vergelijkbaar met een PhD. Dan zit je nog altijd op TRL  à 3, terwijl ik beter gedij bij 4 à 5. Het contact met de bedrijven en samen zoeken naar oplossingen en impact, is voor mij belangrijk.”

Studenten betrekken

In het eerdergenoemde project HYGENESYS ervaart Hans daarnaast hoe leuk en leerzaam het is om samen te werken met bachelorstudenten die, net als hij, graag op die toepassing zitten. En de PD biedt hierin volgens hem meer ruimte dan een PhD. “Ik ben ervan overtuigd dat studenten pas echt intrinsiek geprikkeld worden als ze merken dat die opdracht ergens over gaat: ‘Wat ik doe heeft een rechtstreeks effect op het grotere onderzoek, en daarmee op de bedrijven in het netwerk.’ Als ik zie dat studenten hierdoor geprikkeld raken, dan geeft mij dat ook weer energie. De learning community die we daarmee creëren is voor alle betrokkenen erg waardevol.”

‘Vraag-aanbod-impasse doorbreken’

Hans staat nog aan het begin van het PD-traject. Wat hoopt hij te hebben bereikt over vier jaar? “Mijn PD gaat dus heel sterk over het doorbreken van die vraag-aanbod-impasse als het gaat om waterstof. Ik hoop dat de uitkomsten van mijn onderzoek daarin iets kunnen betekenen. Ik kijk hiervoor niet alleen naar de toepassing in de industrie, maar naar de hele waardeketen van groene waterstof; vanaf het moment dat je het gaat maken tot aan het moment dat je het gaat gebruiken.”

Biovergisting 

Het PD-traject van Hans is onder te verdelen in drie focuspunten, waarvan ‘biovergisting’ er één is. “Ik ga onderzoeken of het voor het bedrijf Twence rendabel is om methanol te maken met groene waterstof en de CO₂ die vrijkomt bij biovergisting. Hoewel deze technisch-economische analyse straks heel specifiek over Twence gaat, ga ik ook kijken of ik hem kan generaliseren, zodat een bedrijf of project in een vergelijkbare situatie, aan de hand van mijn analyse sneller inzicht krijgt in de mogelijkheden”, vertelt hij.

‘Fantastische cirkel’

Het tweede focuspunt heeft alles te maken met de techniek die in het project HYGENESYS centraal staat: elektrolyse. Door voor die elektrolyse geen drinkwater te gebruiken, maar het afvalwater van een waterzuiveringsinstallatie, blijft ons drinkwater gespaard én ontstaat de mogelijkheid om technieken op elkaar aan te laten sluiten. Hans: “Het mooie van het gebruik van afvalwater als bron voor elektrolyse: voor het zuiveren van dat afvalwater is zuurstof nodig. En laat zuurstof nou net iets zijn dat bij elektrolyse ontstaat. Ik richt me op waterstof, maar als je de hele keten bekijkt is zuurstof óók een product. Dat kunnen we dus weer gebruiken om van afvalwater naar puur water te komen. Dat is natuurlijk een fantastische cirkel. Voor het waterschap Vechtstromen ga ik onderzoeken wat er nodig is om de synergie tussen elektrolyse en waterzuivering maximaal te benutten.”

Omscholing en leerlijnen

Bij het doorbreken van het vraag-aanbod-vacuüm op de waterstofmarkt voor industriële toepassingen, hoort ook nog een opleidingsvraagstuk. Want als die veelbelovende toepassingen straks haalbaar en betaalbaar blijken; wie gaat ze dan aan de man brengen, realiseren, verfijnen en onderhouden? Dit is het derde focuspunt van zijn PD-traject: “Het aanbod goed geschoolde mensen dat in de energietransitie kan werken is nog niet zo groot. Bedrijven komen niet makkelijk aan personeel. Daarom wil ik aan het einde van mijn vierjarige PD-project een duurzaam opleidingsaanbod hebben gecreëerd voor bedrijfsprofessionals en studenten in de vorm van omscholingstrajecten en leerlijnen.”

‘Hoe maak ik impact?’

Van het opleiden van bedrijfsprofessionals en studenten terug naar zijn eigenlijk ontwikkeling: wat is het belangrijkste dat hijzelf nog te leren heeft, wil hij van zijn PD-traject een succes te maken en bijdragen aan de realisatie van een groenere en duurzame samenleving voor toekomstige generaties? “Inhoudelijk zijn er echt genoeg dingen die ik moet leren”, antwoordt Hans. “Bijvoorbeeld zo’n technisch-economische analyse, die kan ik niet een-twee-drie maken. Daar moet ik inhoudelijk voor groeien.”

“Als je het hebt over persoonlijke ontwikkeling,” gaat hij verder, “dan heb ik ook nog genoeg te leren. Je maakt alleen impact als je bij bedrijven diegenen bereikt die de beslissingen nemen over de koers van een bedrijf. Dáár zit tenslotte de onzekerheid die ervoor zorgt dat vraag en aanbod elkaar in stand houden. Dat zijn soms technici, maar vaak beleidmakers en mensen die over het geld gaan – mensen waar ik in mijn dagelijkse werk niet direct mee te maken heb. Maar ik moet ze wel bereiken. Daar valt voor mij nog veel te leren; hoe kan die mensen meenemen in mijn verhaal?” 

‘Het past bij wie ik ben’

Hans, tot slot: “Ik vind het fijn om met wat ik doe, direct van waarde te zijn voor degene waarvoor ik het doe – om in een vraagstuk te duiken en dat samen met zo’n bedrijf en studenten op te lossen. Het past bij wie ik ben. Als ik dit PD-traject afrond, dan voelt het voor mij ook alsof de cirkel weer rond is.”

Fotografie: Thomas Busschers