Veertig jaar Academie Mens en Arbeid: ‘De groei is nooit ten koste gegaan van de bevlogenheid’
Dit jaar bestaat de Academie Mens en Arbeid (AMA) veertig jaar. Een prachtige mijlpaal voor de academie die de afgelopen jaren uitgroeide tot een grote, professionele en tegelijkertijd informele organisatie. Drie betrokkenen werpen een blik op het verleden, het heden én de toekomst van de AMA. “Als je van de AMA komt, heb je niet alleen onderwijs genoten, maar ook een stukje vorming gekregen.”
Het klinkt nog niet eens zo ver weg, 1982, maar het is toch echt veertig jaar geleden als in Deventer de tweede Academie Mens en Arbeid van Nederland – er bestaat er al één in Tilburg – wordt opgericht. Eerst zelfstandig, vier jaar later fuseren alle hoger onderwijsinstellingen van Deventer onder de naam Hogeschool Ijsselland, de voorloper van Saxion.
Ook voor docent Marion Treep, sinds afgelopen april met pensioen, is het even graven in haar geheugen. Zij is erbij als de academie in 1982 wordt opgericht en is dus docent van het eerste uur. “Wat ik daar nog van weet?”, vraagt ze zichzelf hardop af als haar gevraagd wordt naar die tijd. “Dat het zo ontzettend leuk was om met een nieuwe club mensen dit op te zetten. Maar het was nogal een uitdaging, ook al had ik al een paar jaar op een andere school gewerkt. Ik weet nog dat studenten behoorlijk vrij werden gelaten in hun keuzes, al hebben we er destijds wel voor gekozen om de eerste twee jaar thematisch onderwijs aan te bieden. Na twee jaar werd dat meer probleemgestuurd onderwijs en dat was destijds vrij vernieuwend.”
De eerste jaren focust de academie zich vooral op arbeidsvoorziening en beroepskeuze, maar enkele jaren later wordt die focus verlegd naar human resource management. Zelf doceert Marion vooral het vak arbeidsrecht. “Een van de meest dynamische vakken dat er is. Het is hartstikke leuk om studenten voor te bereiden op dat facet van hun werk. Een heleboel mensen denken dat zo’n juridisch vak saai is, maar no way. Juist niet. Bovendien had ik altijd geweldige collega’s en heb ik het er veertig jaar echt ontzettend naar m’n zin gehad. Anders was ik natuurlijk wel een keer weggegaan”, aldus Marion. Om daar lachend aan toe te voegen: “Al speelt het ook mee dat ik vanaf 1985 kinderen kreeg en het heel goed te combineren was.”
‘Het blijft hangen, het raakt je en het vormt je’
In 1996 vestigt de academie zich in het nieuwe gebouw aan de Handelskade en in datzelfde jaar begint de dan 28-jarige studente Keklik Yucel met de opleiding Personeel en Arbeid. Dat ze 25 jaar later directeur van de Academie Mens en Arbeid zal worden, kan ze dan nog niet weten. “Ik had jonge kinderen en volgde naast mijn werk de opleiding in deeltijd,” legt ze uit. “Ik vond het heel mooi om naast mijn werk en de zorg voor de kinderen nog een hbo-studie te doen. Het was heel goed te combineren.”
Keklik voelt zich eind jaren negentig al snel thuis bij de AMA. “Dat heeft te maken met de vakken die ik leerde, maar ook met de docenten en medestudenten. Ik voelde een heel goede aansluiting. Zo volgde ik onder meer de colleges arbeidsrecht van Marion. Zij is een docent die gewoon meer doet dan doceren: het blijft hangen, het raakt je en het vormt je. Maar eigenlijk kan ik me geen docent herinneren die dat níet had. Ze hadden verstand van zaken en wisten dat ook goed te doceren, met overtuiging en een zekere bevlogenheid. Voor mij was het echt een feestje om hier te studeren.”
Ik ben heel trots op onze werknemers én op onze studenten. De sprankeling druipt ervan af hier als je door de gangen loopt en dat is heel waardevol.
En dus is het voor Keklik een speciaal moment als ze, na enkele jaren Tweede Kamer-lid te zijn geweest, in maart 2021 directeur wordt van de academie. “En dat voel ik zo tot op de dag van vandaag. Mijn verbondenheid met deze academie is meer dan deze functie alleen: het is ook de geschiedenis van de AMA waar ik me onderdeel van voel. Het voelt als mijn missie om de lijn door te trekken die ik zelf zo belangrijk vind: dat je studenten iets extra’s meegeeft. Dat je trots bent op wat je hier aan het doceren bent. Dat je samen de schouders eronder zet, niet alleen voor het onderwijs of de kennisontwikkeling, maar ook voor kennisoverdracht. We hebben echt wat te bieden hier. Dat voel ik en dat voel ik samen met al mijn collega’s. Dat is best wel mooi om te hebben en dat zie je niet in iedere organisatie.”
‘De groei is nooit ten koste gegaan van de bevlogenheid’
Dat Keklik 25 jaar later nog steeds de bevlogenheid kan ruiken op de gangen van de AMA, betekent niet dat er niks veranderd is in al die jaren. Zo is de academie flink gegroeid, ziet ook Marion. “De schaalgrootte is anders geworden. Eerder waren we een kleine academie waarvan je alle studenten én alle collega’s kende. Dat is nu wel anders en hoewel die groei een mooie ontwikkeling is, is het ergens natuurlijk ook wel weer jammer. Op een gegeven moment wordt het steeds lastiger om alle namen te onthouden. We hebben over de gehele periode bovendien allerlei managementvormen gehad, dus eigenlijk heb ik helemaal niet het gevoel dat ik 40 jaar bij dezelfde organisatie heb gewerkt.”
Ook Keklik treft bij terugkeer een grotere academie aan, onder meer door de komst van de inmiddels zeer populaire opleiding Toegepaste Psychologie. “Dat is een heel volwassen en grote opleiding, waar bovendien nog veel potentie in zit. De groei van de academie brengt ook een aantal flinke opgaven met zich mee, maar daar zetten we met overtuiging onze schouders onder. Ik ben heel trots op onze werknemers én op onze studenten. De sprankeling druipt ervan af hier als je door de gangen loopt en dat is heel waardevol. De groei is nooit ten koste gegaan van de bevlogenheid: iedereen heeft echt hart voor de student.”
‘Nooit een vraag gehad waarmee ik niet bij ze terecht kon’
Toegepaste Psychologie-student Jurian Beeftink, die inmiddels vijf jaar studeert aan de academie en zijn opleiding aan het afronden is, bevestigt het verhaal van Keklik. In het vierde jaar van zijn opleiding wordt zijn vader ongeneeslijk ziek. “En in die tijd heb ik veel gesproken met mijn verschillende docenten”, legt hij uit. “Dat heeft uiteindelijk heel veel geholpen. Ze vroegen me echt: wat vind jíj het belangrijkst, los van je papiertje? Dat is tekenend voor de warmte op de academie. Dat heb ik als heel prettig ervaren en heeft me heel erg gesteund in het maken van de beslissing om even te stoppen met de opleiding. Onlangs ben ik weer ingestroomd en heb ik een afstudeerplek gevonden die goed bij me past.”
Hij is blij met de hulp die hij kreeg. “Het gaat ze er niet alleen om dat ik zo snel mogelijk mijn diploma haal, want dat was denk ik alsnog wel gelukt, maar om het proces dat je volgt. Als ik door was gegaan, was dat ten koste gegaan van mijn ambitie, nieuwsgierigheid en leergierigheid.”
Als ik kijk naar het team waar ik zelf in werkte, was die sfeer altijd supergoed. Eigenlijk snap je niet hoe een academie het voor elkaar krijgt dat je veertig jaar goede en aardige mensen om je heen hebt.
Jurian omschrijft de academie als professioneel, maar ook informeel. “Als ik over de academie loop, kom ik vaak bekende gezichten tegen. Het is er warm en fijn. Docenten zijn geïnteresseerd in wie ik ben en wat ik heb gedaan. Ik heb eigenlijk nooit een vraag gehad waarmee ik niet bij ze terecht kom.”
‘De studenten van de AMA, die moeten we binnenhalen’
De Saxion Onderwijsvisie, het studentrendement, het studentsucces en de studenttevredenheid: het is een greep uit de speerpunten waar Keklik de komende jaren aan wil werken met de AMA. ‘Want we hebben niet alleen hart voor de student, maar ook voor ons vakgebied, de regio en de bedrijven in onze regio. We willen een toonaangevende opleider zijn, die bezig is om de transitieleiders van nu en van de toekomst op te leiden. We bieden iets extra’s. Mensen moeten bij de AMA willen studeren en het moet ook zo zijn dat bedrijven en organisaties allemaal weten: de studenten van de AMA, die moeten we binnenhalen.”
“Want als je van de AMA komt”, gaat ze verder, “heb je niet alleen onderwijs genoten, niet alleen kennis en vaardigheden opgedaan, maar ook een stukje vorming gekregen. En dat is zo waardevol. Het zijn de soft skills die maken dat je een organisatie verder brengt en impact kan maken met wat je doet. Of dat nou is als HRM’er, loopbaanbegeleider, organisatieadviseur of toegepast psycholoog.”
‘Het wordt gewaardeerd dat ik praktijk kan verbinden met de wetenschap’
Enkele maanden terug ging Marion met pensioen en kreeg ze een ‘geweldig warm afscheid’. Ze mist de academie zeker. “Als ik kijk naar het team waar ik zelf in werkte, was die sfeer altijd supergoed. Eigenlijk snap je niet hoe een academie het voor elkaar krijgt dat je veertig jaar goede en aardige mensen om je heen hebt. Maar ik publiceer nog steeds artikelen en heb veel contact met m’n oud-collega’s. Dus ik word aardig op de hoogte gehouden.”
En Jurian? Die is aan het afstuderen en hoopt de komende maanden zijn opleiding af te ronden. “Ik merk nu tijdens het schrijven van m’n scriptie al dat het gewaardeerd wordt dat ik als hbo’er echt de praktijk kan verbinden met de wetenschap. Dat je daarvoor echt niet hoeft door te studeren”, aldus Jurian. “En ik denk dat werkgevers daar echt om staan te springen.”