Sprongkracht voor praktijkgericht onderzoek

Lector Jan Jukema is binnen Saxion een van de kartrekkers van het consortium HealthTech in Society. Als hij begint te vertellen over SPRONG, dan wordt al snel duidelijk dat het gaat om een stimuleringsmaatregel in de breedste zin van het woord. “Om de kwaliteit van praktijkgericht onderzoek te verhogen,” licht hij toe, “maar ook om het volume te vergroten en een gedegen infrastructuur op te zetten. Wij hebben een programma toegekend gekregen voor de komende vier jaar. Wanneer alles goed verloopt wordt het programma vervolgens nog eens met vier jaar verlengd.” Naast Jan, zijn Karin Dijkstra (Saxion) en Hilbrand Oldenhuis (Hanzehogeschool Groningen) de andere kartrekkers binnen HealtTech in Society; Nicole Ketelaar is programmamanager.

Maar wat moet je je concreet voorstellen bij een SPRONG-programma? In het geval van HealthTech in Society, werd de kiem gelegd door collega-lectoren van Saxion en de Hanzehogeschool in Groningen. Vanuit het domein Gezondheid en Welzijn, keken zij gezamenlijk naar technologische innovaties, zoals gezondheidsapps voor het monitoren van lichaamsfuncties of gedragsverandering. Wat toen naar voren kwam, is dat er een mismatch bestaat tussen dergelijke innovaties en mensen die lager zijn opgeleid of in armoede leven. Dit leidde tot de vraag hoe het dagelijks gebruik van technologische innovaties in de gezondheidszorg dan toegankelijker gemaakt kan worden, specifiek voor mensen met een lagere sociaaleconomische status.

Krachtenbundeling

Een veelomvattende vraag, waarvoor expertise nodig is uit verschillende onderzoeks- en vakgebieden. Op dat moment komt SPRONG weer om de hoek kijken en worden verschillende onderzoeksgroepen en praktijkpartners aan elkaar gekoppeld. Naast lectoraten, gaat het bij HealthTech in Society om organisaties uit het Zorg- en Welzijnsdomein, ondernemingen uit het MKB en partners bij de overheid. “We werken samen met lectoren en onderzoekers van de Hanzehogeschool Groningen en andere praktijkpartners,” vertelt lector Karin Dijkstra. “Met het bedrijfsleven en zorginstellingen. Ook de Provincie Overijssel is een partner. Zo hebben we een krachtig consortium gevormd. Niet om alleen aan één onderzoeksvraag te werken, maar bijvoorbeeld ook om binnen deze structuur tot een beter kwaliteitszorgsysteem te komen.”

Bij het verhogen van de kwaliteit en het vergroten van het ‘volume’ van praktijkgericht onderzoek, rijst de vraagt of het dan gaat om onderzoeken die er zonder SPRONG niet zouden zijn geweest. Hoewel dit natuurlijk niet met 100% zekerheid is te zeggen, gaat Jan Jukema er toch vanuit dat er verschillende onderzoeksprojecten zijn die vooral dankzij SPRONG het levenslicht hebben gezien. “Kijk,” zegt hij, “we hebben niet altijd geld en ruimte om tien onderzoekers aan het werk te zetten. Of om meteen die praktijk te gaan veranderen. Maar omdat je deel uitmaakt van een stevig consortium, kun je bijvoorbeeld toch adequater reageren op calls vanuit de Nationale Wetenschapsagenda of ZonMw. Daarbij benut je elkaars kennis en kunde. Het is een krachtenbundeling.”

De Spronggedachte

SPRONG-programma’s proberen slim gebruik te maken van beschikbare expertise en bestaande samenwerkingsverbanden. Veel betrokkenen werkten incidenteel al met elkaar samen, en worden vervolgens uitgedaagd om over een periode van meerdere jaren programmatisch rondom een bepaald thema te gaan werken. In het geval van Saxion werkte een aantal lectoraten vóór de start van HealthTech in Society al direct of indirect samen met mensen van de Hanzehogeschool Groningen.

Verandering in de praktijk

Programmatisch werken aan een bepaald thema, wat houdt dat in? Bij HealthTech in Society is ‘Point Of Care Technology’ (POCT) een van de centrale thema’s. Op het vlak van POCT bleken Saxion en Hanzehogeschool Groningen veel gemeen te hebben. Het is een thema waarover beide hogescholen gedegen expertise in huis hebben, wat weer goed aansluit bij het zwaartepunt Gezondheid, Welzijn en Technologie. Niet meer dan logisch dus om samen een volgende stap te zetten.

Point Of Care Technology sluit inhoudelijk ook goed aan bij de praktijkgerichte focus van SPRONG. Bij POCT kan bijvoorbeeld worden gedacht aan een zwangerschapstest of een COVID-test. Zaken die passen bij de trend van ‘burgers die hun gezondheid monitoren op basis van eigen metingen’. Het is technologie die helpt om relatief goedkoop en makkelijk te ondersteunen bij gedragsverandering. Maar het gaat binnen een SPRONG-programma niet alleen over techniek: ook op het vlak van milieu en duurzaamheid worden vraagstukken behandeld. Onder leiding van Aurel Ymeti en Martin Bennink van Applied Nanotechnology, is HealthTech in Society momenteel volop bezig met het opzetten van een onderzoekscentrum waarin regionale, nationale en internationale partners rond POCT gaan samenwerken.

Springen over grenzen

SPRONG houdt niet op bij de landsgrenzen. Zo is vanuit Saxion een werkbezoek gebracht aan de University of Waterloo in Canada. Tijdens de voorbereidingen voor dit bezoek, werd al duidelijk dat Saxion aansluiting kan vinden bij het gezondheidsonderzoek van Waterloo. Bijkomend voordeel: de Canadese partner heeft een toonaangevend Nanotechnology Center.

Het leidt tot allerlei onderzoeksactiviteiten, die niet alleen zichtbaar zijn binnen de muren van een lectoraat maar ook weer het onderwijs verrijken. In juni dit jaar volgde een bezoek van University of Waterloo aan Saxion. Wat vandaag de dag weer leidt tot een studentenproject waaraan zowel studenten van Waterloo als Saxion gaan werken. Op die manier wordt de internationale uitwisseling van studenten ondersteund; iets wat door deelnemende hogescholen als de kracht van SPRONG wordt gezien.

Het benaderen en laten aanhaken van een internationale partij, gaat makkelijker binnen een SPRONG-programma. In die zin zorgt SPRONG voor een ‘stroomversnelling’. Partners kunnen als het ware in een gedefinieerde infrastructuur stappen. Een infrastructuur waar niet alleen onderwijsinstellingen, maar ook praktijkpartners deel van uitmaken. Ofwel: partners die uiteindelijk een positieve verandering in de praktijk willen zien. Dit zorgt ervoor dat niet alleen quick wins worden nagejaagd, maar dat er juist een lange-termijnfocus in stand wordt gehouden. “Daarbij willen we ons tegelijkertijd sterk maken om een aantal dingen in onze manier van werken te verbeteren”, vertelt Jan. “Denk aan een groter aantal lectoren, of combinatiefuncties als lector-practor of lector-hoogleraar. Dat maakt SPRONG echt anders dan een regulier onderzoeksproject, waarbij je samenwerkt tot het project is afgelopen. Het is echt een extra ondersteuning.”