Hoe lector Koen Kuijpers het mkb versterkt: ‘Ik ben niet van de praatcultuur, maar ga recht op het doel af’

Het ging hard met Koen Kuijpers, de afgelopen jaren. Nadat hij de Universiteit Twente verruilde voor Saxion, werkte hij achtereenvolgens als hoofddocent en associate-lector, voordat hij in korte tijd werd geïnstalleerd als lector Data Driven Innovation. Met zijn leeftijd (35) is ook dat vlot te noemen. Bij zijn snel groeiende onderzoeksgroep zit de vaart er in. Koen houdt niet van het verspillen van tijd, vertelt hij aan het begin van ons gesprek. Het liefst gaat hij recht op zijn doel af. Afspraken moeten een direct doel hebben en áltijd iets concreets opleveren, anders besteedt hij zijn tijd liever aan andere zaken.

Vraaggericht

Dus komen we in ons gesprek ook direct ter zake. Over twee in het oog springende projecten waar hij zich met zijn onderzoeksgroep mee bezig houdt: iDAPT en een vervolgonderzoek naar de Digitale Werkplaats Twente. Beide gericht op het zo concreet mogelijk ondersteunen op het mkb in de regio. Eerst staan we stil bij iDAPT, een digitaal loket dat mkb’ers aan de hand neemt, om hun vraag te koppelen aan het bestaande aanbod van subsidieprogramma’s. “Met dit platform proberen we de vraag van het mkb te begrijpen,” legt Koen uit. “Je ziet ontzettend veel aanbod, gericht op ondersteuning van het mkb. Heel uiteenlopend, van hulp bij digitalisering tot HR. Dat aanbod is er vanuit de overheid, de wereld van onderwijs en onderzoek, of vanuit andere instanties. Maar nergens is er een centrale plek, een digitaal of fysiek loket, of een combinatie daarvan, waar het mkb naar het juiste initiatief geleid wordt. Wanneer ik, als mkb’er, een lijstje met websites zie, met namen van allerlei programma’s, dan ga ik die echt niet allemaal open klikken en doornemen, om te onderzoeken of iets misschien past bij mijn vraag of behoefte. Zo werkt dat niet.”

Chatbot

Bovendien is het vaak best lastig om, als mkb’er, die échte onderliggende vraag te formuleren, stelt Koen. Moet een onderneming iets met AI? Wat is dat dan precies? En is AI wel de oplossing, of gaat de werkelijke vraag in het bedrijf over procesoptimalisatie? “Er zijn tal van zaken waarbij AI een instrument kan zijn om te ondersteunen, maar het is geen doel op zich. Dat soort aannames of gedachten willen we beter sturen door een plek te creëren waar mkb’er online met hun vraag terecht kunnen. Digitaal, zonder daarbij de menselijke maat uit het oog te verliezen. We zijn nu bezig een chatbot te trainen. Eentje die iets verder gaat dan ChatGPT of Google. Die echt continu aan het leren is, van de wedervragen die hij stelt. Net zo lang tot de mkb’er tot de kern van zijn vraag komt en naar het juiste initiatief verwezen wordt. Of naar de juiste kennis of ondersteuning. Dat kan ook een verwijzing zijn naar andere bedrijven in de regio, die bij een bepaald vraagstuk kunnen assisteren.”

Laagdrempelig

Ondernemers kunnen op allerlei niveaus aankloppen bij een platform als iDAPT. Van ‘niet goed weten wat je vraag is, graag aan de hand genomen worden’ tot een hele gerichte vraag over een bepaald programma of een relevante subsidie. Die reikwijdte moet er ook zijn, volgens Koen: “Als je iets ontwikkelt voor de breedte van het mkb, is dat noodzakelijk. Ook als je een brede adoptie van zo’n platform nastreeft.” Heeft hij voorbeelden? “Veel bedrijven hebben vragen rond digitalisering, hebben het gevoel dat ze iets moeten met de recente ontwikkelingen rond AI. Niemand wil de boot missen. Zo’n platform stelt dan wedervragen: in welke branche bevindt een bedrijf zich, welke processen spelen er in de onderneming, gaat het om voorlichting over nieuwe ontwikkelingen of zijn er concrete ideeën?” De antwoorden op die vragen leiden de vraagsteller naar het juiste initiatief, programma of een relevante contactpersoon. Dat zou een digitale werkplaats kunnen zijn, aldus Koen, waarmee mkb’ers op een laagdrempelige manier met hun vragen aan de slag kunnen. “Een digitale werkplaats is één van de initiatieven, maar zo zijn er tal van samenwerkingsverbanden en initiatieven in de regio. Ook bij diverse lectoraten van Saxion, of verbanden waarin Saxion participeert.”

Goede opstap

Toch hoeven we niet de illusie te hebben dat de mkb’er alles via een chatbot kan oplossen. Dat ligt aan het type vraag en het type ondernemer, schetst Koen: “Mijn vader heeft een bouwbedrijf. Hij gaat echt niet uitgebreid achter de laptop zitten, om tig vragen te stellen. Toch geloof ik wel dat zo’n platform voor veel ondernemers een goede opstap kan zijn. Om ze een beeld te geven van de mogelijkheden, een bepaalde richting op te sturen. Maar er moet altijd een mogelijkheid zijn om je vraag bij een loket neer te leggen. Dat zou kunnen bij het Saxion Centrum voor Ondernemerschap, of NovelT.” Zover is het volgens Koen nog niet. In technisch opzicht zijn er nog de nodige uitdagingen. De huidige haalbaarheidsstudie van een jaar moet voorsorteren op een Interreg-aanvraag. “Daar hebben we een positief gevoel over. Dat stelt ons in staat het onderzoek in vier jaar verder op te schalen, samen met ons internationale consortium,” aldus Koen.

Spin-in-het-web

Saxion kan daarbij een spin-in-het-web zijn. De expertise van onze hogeschool richt zich op het leggen van verbindingen tussen alle betrokken partijen. En op het maken en verder ontwikkelen van de tool. “We helpen het mkb, maar creëren daarnaast ook een waardepropositie voor alle beleidsmakers en subsidieverstrekkers. Aan de achterkant kunnen we zien welke vragen er leven in het mkb. Dat is interessant voor subsidieverstrekkers. Gemeenten, provincies en andere partijen kunnen daarmee de juiste initiatieven ontplooien, zodat vraag en aanbod dichter bij elkaar komen. Natuurlijk hebben we daarbij ook oog voor data-privacy en juridische aspecten. Daarvoor leggen we verbindingen met andere lectoraten. Uiteindelijk moet je ook bepalen wie zo’n programma of platform gaat beheren.”

Leven Lang Ontwikkelen

De Digitale Werkplaats Twente zou één van de initiatieven kunnen zijn waarnaar mkb’ers via het iDAPT-platform doorverwezen worden. Met dezelfde onderliggende techniek kunnen regionale ondernemers antwoorden krijgen op hun vragen. “We ontwikkelen deze Digitale Werkplaats samen met drie kennisinstellingen in de regio: de Universiteit Twente, ROC van Twente en Saxion. Daar ben ik trots op. De eerste tranche heeft een aantal jaren gedraaid en richtte zich met name op de online vindbaarheid. Met een 2.0-versie zetten we een vervolgstap.” Het moet een fysieke plek worden waar we mkb’ers en studenten in contact brengen, rond innovatieve projecten. Vooral voor iets grotere bedrijven binnen het mkb, bijvoorbeeld op het gebied van AI en process mining. Learning communities voor medewerkers in het mkb kunnen bijdragen aan oplossingen op het gebied van een Leven Lang Ontwikkelen. “We richten ons niet langer alleen op de ondernemer, maar vooral op zijn personeel. Juist de medewerkers moeten op de werkvloer kunnen inschatten welke processen beter kunnen en welke technologie hen daarbij kan helpen. Zij moeten de kansen zien.”

Heilige graal

Er komen veel vragen op zijn onderzoeksgroep af, concludeert Koen. Zeker op het gebied van AI. Hoe kijkt hij daar naar? “De huidige tendens is dat veel mkb’ers denken dat ze in één keer iets moeten met AI. Maar uiteindelijk is het allemaal instrumenteel. Echte hulp start niet met het implementeren met AI, of met oplossingen rond data of technologie. Nee, het start met de vraag: wat is het probleem dat je wilt oplossen? Daar kan AI eventueel bij helpen, net als eventuele andere oplossingen, zoals text mining of predictieve modellen. AI wordt nu als de heilige graal gezien, als oplossing-voor-alles. Dat is het natuurlijk niet. We kunnen daar best nog wel een beetje terughoudend in zijn. Vanuit het lectoraat zitten we veel meer op de kaart van dashboarding, waarmee we ondernemers inzicht geven in vragen als: wat is je CO2-afdruk, of: wat is de afstand waar je je producten vandaan haalt? AI kan helpen om de supply chain te optimaliseren, maar is geen doel op zich.”

Terug naar de keukentafel, waar Koen het begrip voor ondernemerschap dagelijks aangereikt kreeg. Het helpt hem de taal van ondernemers te spreken, zegt hij. “Ik ben niet van de praatcultuur, maar ga met ons onderzoek ook graag recht op het doel af. Het heeft zeker invloed op mijn lectorschap en onze oplossingsgerichte aanpak. Want we doen het natuurlijk met ons hele team. Deze twee projecten zijn daar een voorbeeld van.”

Fotografie: Thomas Busschers - Dienst Marketing Communicatie