Het nieuwe Saxion-programma ‘Route naar het hbo’ bleek vorig jaar een groot succes. Leerlingen uit het voortgezet onderwijs en studenten uit het mbo waren drie keer bij onze hogeschool over de vloer. Het doel? Als aankomende studenten krijgen ze ondersteuning bij de juiste loopbaankeuze én bij een succesvolle start op het hbo. Projectleider en onderzoeker Rilana Prenger vertelt over de pilot die Saxion dit nieuwe studiejaar voortzet: “Hiermee kunnen we aankomende studenten écht iets aanreiken.”
Voor leerlingen uit het voortgezet onderwijs en mbo-studenten blijkt het vaak lastig genoeg om goed de aansluiting met hun nieuwe studie op het hbo te vinden. Ook in het algemeen kan de stap naar het hbo door kersverse studenten als groot worden ervaren. Met de vorig jaar gestarte ‘Route naar het hbo’ wil Saxion die belangrijke stap voor alle potentiële studenten uit de regio juist gemakkelijker maken. De pilot, waarbij leerlingen voorafgaand aan de start van hun studie al drie keer bij Saxion over de vloer komen, bleek succesvol. Een goede reden om dit jaar verder te bouwen aan dat programma, vertelt Rilana Prenger van de Dienst Onderwijs Student Support: “Met het bestaande PRE-programma organiseerden we de afgelopen jaren al activiteiten voor deze doelgroep. Maar onze activiteiten hadden niet altijd een structureel karakter. Ook bereikten we niet systematisch alle leerlingen en studenten uit het voorliggend onderwijs in onze regio. Daarom dachten we twee jaar geleden: hoe kunnen we de binding met onze potentiële studenten verder versterken? We hebben er gedegen onderzoek naar gedaan, theoretisch en in de praktijk. Daar is de ‘Route naar het hbo’ uit voortgekomen.”
Oriënteren
Vroegtijdige binding is belangrijk, vertelt Rilana. Niet alleen vanaf het examenjaar, maar juist tijdens de laatste drie jaren in het voorliggend onderwijs. Voor havisten bijvoorbeeld dus al vanaf havo-3. Met een gefaseerde aanpak, waarbij leerlingen één keer per jaar bij Saxion te gast zijn, worden ze met spellen en workshops op een positieve en ontspannen manier op een eventuele hbo-studie voorbereid. Eerst met hun profielkeuze, daarna met een oriëntatie op de studierichtingen en opleidingen en tenslotte met workshops-op-maat voor een succesvolle start op het hbo. Een gedegen aanpak, met een duidelijke aanleiding: “Bij de huidige generatie studenten, merken we dat zij niet altijd zeker weten of ze de juiste studiekeuze gemaakt hebben. Natuurlijk is twijfelen over je studiekeuze van alle tijden, maar de laatste jaren tekent zich een steeds duidelijkere trend af in de switch- en uitvalcijfers. Die zijn toegenomen. Dat zegt natuurlijk iets over de mate waarin studenten zich op hun plek voelen. Op hun opleiding, of sowieso op een hogeschool.”
We hebben er gedegen onderzoek naar gedaan, theoretisch en in de praktijk. Daar is de ‘Route naar het hbo’ uit voortgekomen.
Ondersteunen
Daarnaast is duidelijk dat veel leerlingen uit het voorliggend onderwijs in de regio nog nooit bij een hogeschool over de vloer zijn geweest, voordat zij zich op een vervolgopleiding oriënteren. “Dus ook niet bij Saxion. Aankomende studenten lopen met verschillende vragen en ideeën rond: sommigen weten nog niet welk profiel of welke studie bij ze past. Anderen hebben juist een vastomlijnd idee van hun toekomst. Bijvoorbeeld omdat ze het bedrijf van hun ouders willen overnemen en een studie kiezen die daar op aansluit.” Twee willekeurige voorbeelden die op de langere termijn niet direct de garantie bieden op de perfecte studiekeuze, zegt Rilana. “Of je nu twijfelt of al vastbesloten bent: hoe overzie je nu echt waar je voor kiest én wat studeren in het hbo voor jou betekent? Bij Saxion zien we graag dat deze aankomende studenten zich vooraf zo breed mogelijk kunnen oriënteren. Dat ze zich ondersteund voelen in hun route naar het hbo.”
Drie keer over de vloer
Het programma dat vo-leerlingen en mbo-studenten in drie achtereenvolgende jaren bij Saxion doorlopen, richt zich op loopbaanoriëntatie en -begeleiding (LOB), in nauwe samenwerking met het voortgezet onderwijs en mbo. “Vorig jaar zijn we gestart. In eerste instantie met havo- en vwo-leerlingen in de drie laatste klassen voor hun eindexamen. In elk leerjaar komen de leerlingen daarvoor een dagdeel naar de Saxion-locatie in hun eigen regio: Apeldoorn, Deventer of Enschede. In totaal zijn ze dus drie keer bij ons over vloer. Bij elk bezoek hoort een specifieke set aan activiteiten, waarin ook een doorlopende lijn te ontdekken is. Van profielkeuze, via oriëntatie op de opleidingen tot aan begeleiding bij een goede start in het hbo. Bij alle activiteiten gaan we uit van de eigen interesses en kwaliteiten van de leerlingen. Het startpunt is echt: wie ben jij, wat vind jij leuk, waar ben jij goed in, of wat wil je graag leren? Met die vragen begeleiden we de leerlingen in hun oriëntatie- en keuzeproces.”
Rilana Prenger: "Bij alle activiteiten gaan we uit van de eigen interesses en kwaliteiten van de leerlingen. Het startpunt is echt: wie ben jij, wat vind jij leuk, waar ben jij goed in, of wat wil je graag leren? Met die vragen begeleiden we de leerlingen in hun oriëntatie- en keuzeproces."
Beroepen van de toekomst
Tijdens het eerste bezoek draait alles om de profielkeuze in het voortgezet onderwijs. Samen met Saxion-studenten werden vier verschillende spellen ontwikkeld, die corresponderen met de vier profielen waaruit leerlingen in het vo richting hun eindexamen moeten kiezen. “Voor het profiel Natuur & Gezondheid mogen de leerlingen in een kwartiertje bij elkaar een medisch verband aanbrengen. Op een leuke én praktische manier komen ze even met het beroepenveld in contact. Het spel vormt een symbolische opstap naar het denkproces. Voor het profiel Natuur en Techniek laten we hen een brug bouwen, die zoveel mogelijk kan dragen. Of voor Economie en Maatschappij een onderhandelspel spelen, waarin argumenteren en samenwerken centraal staat. Leerlingen beantwoorden vervolgens vragen waarom het betreffende profiel wel of niet bij zou kunnen passen. Aansluitend gaan ze aan de slag met casussen die onze academies en lectoraten hebben voorbereid. Die gaan over een aantal beroepen van de toekomst, waarmee de leerlingen ontdekken dat veel beroepen een multidisciplinaire insteek hebben. Denk aan het gebruik van VR-brillen in de zorg. Daarbij gaan gezondheidszorg en techniek hand in hand. In een pitch, die al een beetje draait om hbo-vaardigheden, presenteren ze hun conclusies. Dat vinden de leerlingen leuk én soms een beetje spannend, merken we. Maar we hopen vooral dat ze denken: Hé, dit is wel of juist helemaal niet mijn richting!”
Weerbaarheid en welzijn
Tijdens de bezoeken die daar op volgen, duiken leerlingen verder het denkproces in. Dag twee is gericht op de domeinen en specifieke studies die Saxion daarbinnen aanbiedt. Met spellen en workshops bij academies maken leerlingen, en ook de mbo-studenten die in de loop van dit pilot-jaar aanhaakten, kennis met een aantal opleidingen. “Ze zetten een verdiepende stap. Eerst ontdekken ze met spellen welke menstypen, op basis van theorie, het meest bij hen passen. Dat biedt hen een leidraad naar mogelijk passende opleidingen. Daarna volgen verkennende workshops. Bij de Academie Bestuur Recht en Ruimte spelen de leerlingen bijvoorbeeld een gemeenteraadsvergadering na, vanuit verschillende rollen. Denk aan een juridisch adviseur of een veiligheidskundige. Het is mooi om te zien hoe enthousiast onze academies hier aan bijdragen.” Tijdens de derde en laatste dag, aan het begin van hun eigen examenjaar, maken de leerlingen beter kennis met de Saxion-locatie in hun regio en volgen ze keuzeworkshops over onderwerpen als studie- een taalvaardigheden, weerbaarheid en welzijn. “We adviseren hen ook om zich in te schrijven voor de vervolgstap in de ‘Route naar het hbo’: het 100dagenprogramma waarmee ze vanaf het begin van hun studie begeleiding krijgen bij het ontwikkelen van deze vaardigheden. We leggen de leerlingen uit waarom deze aspecten zo belangrijk zijn voor studiesucces.”
Bij de Academie Bestuur Recht en Ruimte spelen de leerlingen bijvoorbeeld een gemeenteraadsvergadering na, vanuit verschillende rollen.
Ontwikkelen vanuit het onderwijs
Het afgelopen jaar was echt een pilotjaar, vat Rilana samen. “We zijn gestart met vo-leerlingen, waarbij we er steeds 250 tegelijk konden ontvangen. Al snel kwamen we in gesprek met het mbo in de regio, waar men onze activiteiten ook heel interessant vond voor de studenten. Daarom is een deel van die doelgroep aangehaakt en passen we het programma verder aan op hun behoefte. Het is trouwens goed om te melden hoe sterk ons eigen Saxion-onderwijs betrokken is bij het opzetten en ontwikkelen van de workshops. Studenten uit diverse opleidingen, waaronder Toegepaste Psychologie, werken actief mee aan de ontwikkeling en de uitvoering van deze dagen. We zijn ontzettend blij met hun inzet en de frisse blik die zij meenemen.”
Grote operatie
Na deze succesvolle pilot wordt de ‘Route naar het hbo’ de komende jaren verder uitgebouwd. Een grote operatie, waarbij stapsgewijs alle scholen uit de regio kunnen aanhaken. “Dat opschalen doen we stap voor stap. We noemen het een living lab: na deze start ontwikkelen we het concept steeds verder. Over vijf jaar hopen we dat de meeste scholen in de regio meedoen en dat we daadwerkelijk zien dat het programma invloed heeft op de onze instroom, switch en uitval. We vinden het ontzettend belangrijk dat vo-leerlingen en mbo-studenten zo goed mogelijk op hun plek komen en met plezier én succes hun studie doorlopen. Tijdens de ‘Route naar het hbo’ kunnen we aankomende studenten echt iets aanreiken. We helpen leerlingen zichzelf beter te leren kennen, te ontdekken wat hun kwaliteiten zijn. Daarmee maken we een match maken met de mogelijkheden die Saxion biedt. Ze mogen hun keuzes uiteraard zelf maken, maar om te helpen, lopen we graag een stukje met ze mee.”
Naomi Hilgeholt ondersteunde als eerstejaars student Human Resource Management al bij de ‘Route naar het hbo’. Vanuit de Saxion studentenpool raakte ze betrokken bij het programma, vertelt ze: “Ik vond het leuk om te helpen bij de voorbereidingen en het geven van een workshop. Het was de eerste keer dat ik voor zo’n grote klas stond. Dat vond ik spannend, maar alles verliep heel soepel. We hebben verschillende spellen gedaan. Er was zelfs creatieve student die een eigen spel had voorbereid. Vanuit mijn eigen HRM-opleiding kon ik vooral mijn communicatieve vaardigheden en kennis van het onderwerp loopbaanoriëntatie inzetten. Het was leuk om leerlingen, die voor een belangrijke keuze staan, te begeleiden. Het leverde interessante gesprekken op. Dit programma geeft leerlingen goed inzicht in wat het hbo inhoudt. Ze maken kennis met de hogeschool en krijgen de kans zich te verdiepen in verschillende studierichtingen en opleidingen. Dat is leerzaam en het helpt hen om meer duidelijkheid te krijgen over hun studiekeuze.”
Fotografie Rilana: Thomas Busschers - Dienst Marketing Communicatie
