Saxion en Indiase University of Hyderabad breiden samenwerking rond Artificial Intelligence uit

Sinds 1 januari 2022 maakt het Saxion-lectoraat Brain & Technology deel uit van het nieuwe AMA-lectoraat Employability Transition. “Ons lectoraat biedt een excellentietraject aan op het gebied van toegepaste neuropsychologie in een technische context,” vertelt lector Jan Willem de Graaf. “Daarbij draait het om living technology en smart technology.” Deelnemers zijn studenten van de opleidingen Toegepaste Psychologie en Human Resource Management, maar ook van Mechatronica, Technische Bedrijfskunde en Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek. “Hierdoor werken we echt interdisciplinair. We hebben nu voornamelijk internationale studenten en we groeien nog steeds,” aldus de lector. Vanuit Saxion deden acht bachelor- en twee PhD-studenten mee.

AI en online learning

In het project met de Universiteit van Hyderabad, gelegen in Centraal India, draaide het om het thema Artificial Intelligence and online learning: opportunity or threat? Vanuit India waren zeven PhD-studenten Neuropsychology en zes studenten Artificial Intelligence betrokken. Ze ontmoetten elkaar en de Saxion-studenten in drie online bijeenkomsten. Deze sessies stonden onder leiding van coördinator en docent/onderzoeker Marco Farfan, die een stuwende kracht is achter het project. De bijeenkomsten startten telkens met een inspirerende lezing. “We wisselden af tussen een onderzoeker van Hyderabad en van Saxion,” vertelt Marco. “Daarna volgde een reflectie, waarna studenten en docenten telkens in tien minuten hun prototype of studie naar een onderwerp presenteerden. Tenslotte discussieerden we daar met de hele groep over.”

Eén van de studenten was de Portugese Daniela Rebelo, post-master student bij Saxion. Ze haalde een bachelor en master in Multimedia en vervolgens een post-graduate AI en een internship in Brussel. Het lectoraat onderzoekt momenteel met Daniela of er mogelijkheden zijn voor een PhD-traject bij Saxion. In dat traject wil ze Psychologie en Artificial Intelligence combineren, zo vertelt ze. Momenteel werkt Daniela voor Saxion, en ondersteunt ze het onderwijs en onderzoek bij de Academie Mens en Arbeid en het lectoraat. “Ik werd begin dit jaar benaderd door Jan Willem en we het was duidelijk dat ik een bijdrage kon leveren aan de samenwerking met Hyderabad, door mijn onderzoeksresultaten op het gebied van Artificial Intelligence in de studentensessies te presenteren.”

Algoritmes en creativiteit

In haar onderzoek keek Daniela naar AI en creativiteit. Ze onderzocht de impact die AI-algoritmes kunnen hebben op de creativiteit van zogenaamde makers, in het bijzonder video-artiesten. In haar onderzoek over video’s richtte Daniela zich op een algoritme dat artistieke stijlen kan kopiëren: “Je laat zo’n algoritme bijvoorbeeld los op een schilderij, waarna het leert om de stijl ervan te doorgronden. De stilistische karakteristieken van zo’n werk dus,” vertelt ze. “Het algoritme kan die kenmerken vervolgens ook toepassen op andere kunstwerken of media-uitingen, zoals afbeeldingen of video’s.”

En zo presenteerde Daniela de overige studenten de resultaten van haar onderzoek: “We werkten met een controlegroep en experiment-groep, die we video’s lieten beoordelen. Aan een aantal video’s was een creatieve stijl toegevoegd, met hulp van het algoritme. Aan een ander deel juist niet. Dat leverde interessante resultaten op. Kort samengevat zagen we dat de video’s mét het algoritme in een aantal gevallen als creatiever werden beoordeeld, maar het werd daarnaast duidelijk dat het algoritme een video volgens de beoordelaars in creatieve zin óók negatief kon beïnvloeden. Dat hing weer samen met het type video.” De resultaten laten volgens Daniela zien dat er in de toekomst volop kansen zijn om AI te betrekken bij het creëren van artistieke producten, maar dat AI menselijke kwaliteiten als flexibiliteit, empathie en gezond verstand niet volledig kan vervangen.

AI combineren met cognitieve functies van de mens

“We kennen de maatschappelijke aarzeling en ook wel angst, dat algoritmes ons denken en werken over gaan nemen, maar die angst is echt ongegrond,” aldus Daniela. Dat beaamt ook Jan Willem de Graaf: “Net als het idee dat algoritmes niet alleen ons denken, maar onze problemen kunnen overnemen en oplossen. Ook dat is ongegrond.” Uit Daniela’s studie, die ze in het project met de studenten en docenten deelde, blijkt juist dat mensen en algoritmes aanvullend werken. Daniela: “Algoritmes zijn goed in het snel doorgronden van patronen en statistieken. Maar AI is ook een proces dat geïnspireerd wordt door onze menselijke cognitieve vaardigheden. Het werkt toch nog steeds heel anders dan ons menselijk brein. Als je AI echter kunt combineren met onze talenten en vaardigheden, dán heb je the best of both worlds. Ook in een creatief proces, zoals het maken van video’s. Wij kunnen daar volop van profiteren.”

Vervolg internationale samenwerking

Hoe waren de reacties op haar presentatie? “Erg positief,” aldus Daniela. “Maar op mijn beurt raakte ik geïnspireerd door de presentaties van de anderen. Sommigen zaten echt aan de technische kant van het AI-spectrum, andere waren meer gericht op mensgericht design. Mijn onderwerp bevindt zich eigenlijk precies in het midden daarvan. Ik richt me de komende tijd op de voorbereidingen van mijn PhD, maar ik hoop dat mijn paper over dit onderzoek naar AI en creativiteit andere onderzoekers in het vakgebied kan inspireren. Mijn studie richt zich op algoritmes in video’s, maar het is natuurlijk ook erg interessant om te kijken hoe algoritmes de creativiteit in andere kunstuitingen kunnen beïnvloeden. Bijvoorbeeld in afbeeldingen of schilderijen.”

De samenwerking tussen Saxion en Hyderabad heeft een vervolgproject opgeleverd met de University of Évora in Portugal, vertelt Daniela. “We kijken hoe we extra stappen kunnen zetten om meer studenten uit te wisselen rond dit thema.” Ook Jan Willem de Graaf en Marco Farfan blikken tevreden terug op de samenwerking. Marco: “Het was een mooie kennismaking, die we in 2023 willen herhalen. We gaan dan nóg meer de focus leggen op samenwerking rond AI-prototypes, dan alleen op kennisuitwisseling en ideevorming.”