Safety and Security Lab: ‘ga naar buiten en ontmoet’

Afspreken bij het Safety and Security Lab is tegelijkertijd wel en niet mogelijk. Niet omdat er geen vaste, fysieke lablocatie bestaat; wél omdat eigenlijk alle plekken waar mensen met een veiligheidsvraagstuk zitten als ‘Safety and Security Lab’ bestempeld zouden kunnen worden. Voor ons gesprek spreken we af op een neutrale locatie bij Saxion Enschede, maar Bas van der Wurf heeft voorbeelden genoeg om ‘zijn’ lab tot leven te wekken.

Het Safety and Security Lab is onderdeel van het curriculum voor studenten Integrale Veiligheidskunde. Met het lab worden zij gestimuleerd om actiegericht onderzoek te doen; je blijft niet alleen in een klaslokaal of achter je laptop zitten, maar trekt er echt met je projectgroep op uit. “Sommige studenten zijn overal en nergens,” zegt Bas. “De gemeente Enschede zegt als opdrachtgever bijvoorbeeld: de stad is ons lab. Ga naar buiten en ontmoet.”

Meldingsbereidheid

Zelf een vraagstuk op het gebied van veiligheid oppakken: dat is wat studenten binnen het Safety and Security Lab moeten doen. Zo'n vraagstuk kan bijvoorbeeld gaan over ondermijning. Ter illustratie vertelt Bas over ambtenaren die soms moeilijk kunnen inschatten of mensen die zich bij een balie melden misbruik willen maken van publieke diensten of niet: “Een groepje studenten heeft daar zogenaamde ‘signaalkaarten’ voor gemaakt. Het ontwerp en de inhoud van die kaarten vormden samen een deel van hun project.”

Ook landelijke thema’s die met ondermijning hebben te maken, kunnen binnen het lab worden opgepakt. Zo heeft een andere groep studenten gekeken naar de meldingsbereidheid van burgers, waarbij de politie als opdrachtgever optrad. Bij dit thema kan onder andere worden gedacht aan overlast die wordt veroorzaakt door drugsafval in het buitengebied. Wanneer mensen bijvoorbeeld ergens een blauwe container in de sloot zien liggen, wordt dit niet altijd gemeld bij de politie. Studenten kunnen zich dan buigen over vragen als: welke belemmeringen ervaren burgers bij het doen van een melding? En: wat kan de politie vervolgens doen om de meldingsbereidheid toch te vergroten?

Wildparkeren

Het mooie is: iets als meldingsbereidheid is meetbaar. In het geval van bovengenoemd vraagstuk, konden studenten dan ook echt een meetbare bijdrage leveren. Bas: “Wat wij als opleiding zo leuk vinden is de continuïteit, die zorgt ervoor dat het interessant is voor de studenten. Ze doen niet zomaar een opdrachtje dat wordt nagekeken en verdwijnt in een la. Nee, ze dragen echt bij. Ze hebben impact. Niet zelden is hun onderzoek een aanleiding vóór of een passend puzzelstukje ín een vervolgonderzoek.”

Een probleem waar de gemeente Enschede al langer mee kampt is het wildparkeren van fietsen. Ook dit probleem is opgepakt binnen het Safety and Security Lab. Studenten richtten zich in hun project op de overlast van fietsen en fatbikes; dit in combinatie met onveilige situaties in het uitgaansgebied. Ze keken allereerst waaruit de overlast die wordt ervaren precies bestaat. Er werden tellingen gedaan, en hotspots werden aangewezen. Vervolgens hebben de studenten gekeken naar verschillende oplossingsrichtingen. Moet de gemeente in de toekomst misschien nadenken over een andere inrichting van de binnenstad? Of zijn er misschien meer boa’s nodig?

Crisisbeheersing

Een ander project waarin hotspots werden geïdentificeerd, had te maken met uitgaansgeweld. Samen met de politie en verschillende horecaondernemers probeerden studenten een bijdrage te leveren aan het vergroten van de veiligheid op straat. Zo is het Safety and Security Lab telkens nauw betrokken bij actuele, maatschappelijke thema’s. Soms wordt daarbij gefocust op preventie, maar iets als crisisbeheersing kan ook een uitgangspunt zijn.

“In dat verband komen de opdrachten veelal van de Veiligheidsregio,” vertelt Bas. “Maar destijds klopte de gemeente Hof van Twente bijvoorbeeld ook bij ons aan, in de nasleep van de grote hack die daar in 2020 heeft plaatsgevonden. Naar aanleiding daarvan liggen er nog best veel vraagstukken op tafel. Zoals: hoe zorgen we dat zoiets niet weer gebeurt? Dat heeft dan te maken met business continuity. Bij zoiets moet je de hele organisatie van zo’n gemeente mee zien te krijgen, en met name kijken wat je aan de voorkant kunt doen aan preventie. En als er dan toch iets gebeurt, ligt er dan een plan klaar om dat te kunnen managen?”

Huiskameridee

Pratend over veiligheid, kunnen we niet om Saxion Apeldoorn heen: de plek waar de opleidingen Integrale Veiligheidskunde en Security Management worden aangeboden, en waar het Centrum voor Veiligheid en Digitalisering (CVD) altijd dichtbij is. Bas: “De opdrachtportefeuille voor ons lab willen we graag in de regio houden. In Apeldoorn en omstreken proberen we een gevarieerd pakket van sociale en fysieke veiligheid te bieden. Denk breed gezien ook aan arboveiligheid en omgevingsveiligheid. Hetzelfde pakket proberen we ook in Enschede en de omliggende regio te krijgen.”

Aan het eind van het gesprek vertelt Bas dat hij met enige regelmaat studenten tegenkomt die vroeger als kind de droom hadden om later politieagent te worden. Hij vindt het mooi dat ook die studenten nu bij Integrale Veiligheidskunde de kans krijgen om ‘de straat op te gaan’ en met relevante projecten bij te dragen aan onze veiligheid. En wat hoopt hij zelf de komende jaren nog te bereiken? Een additioneel lab in fysieke vorm blijkt dan toch wel een droom te zijn: “We zouden graag toe willen naar het huiskameridee, maar dan nog wat groter.”

Fotografie: Thomas Busschers