Cityhubs en deelauto’s: hoe Overijssel volgens Saxion-studenten in 2050 duurzaam bereikbaar blijft

“Duurzame infrastructuur, een nieuw robuust mobiliteitssysteem en een groei van steden. Die termen vatten onze visie van de toekomst voor de Cleantech Regio goed samen,” vertelt Jan Berendsen, eerstejaars student Bestuurskunde. “Wat de toekomst ons gaat brengen, is natuurlijk nog ver weg. Toch werden we voor dit project geprikkeld om outside the box te denken.” Samen met zijn groepsleden Elena Beketova, Britt Rensen en Julia van Dam won Jan de vakjuryprijs voor het ontwerp “De Duurzaamste” waarin de mogelijkheden voor de Cleantech Regio (Deventer, Apeldoorn, Zutphen) op het gebied van duurzaamheid en mobiliteit benoemd staan.

Toekomstbeeld voor Overijssel

Docent Hans Hasselt licht aanvullend toe dat de 150 studenten van de opleidingen Ruimtelijke Ontwikkeling (met studieroutes Klimaat en Management, Ruimtelijke Ordening en Planologie en Stedenbouwkundig Ontwerpen) en Bestuurskunde eind vorig jaar de opdracht kregen hun toekomstbeeld voor Overijssel in 2050 als poster samen te vatten. De posters zouden opgehangen worden in de binnensteden van Deventer en Enschede. Voorbijgangers konden via een te scannen QR-code op de ideeën van studenten reageren. “Saxion organiseert dit project met de provincie Overijssel en met Deventer Marketing. Half december startte de lockdown, waardoor we besloten de posters online op de website van de Deventer Marketing te plaatsen. Daar kon gestemd worden voor de publieksprijs.” Deze werd gewonnen door Tycho Botter-Groenendijk, Jonas van Knippenberg, Floris van Loen, Naomi van Meijeren en Merel Schorn. Hun project Woonhart Nederland kreeg de hoogste waardering. Het project METROPOOL TWENTE kreeg de hoogste respons. Daarvoor tekende het projectteam van Sander Kooiker, Karlijn van Rijnsoever, Amber Hakstege en Kirsten Kurtz.

Cityhubs en duurzame deelauto’s

De vakjury beoordeelde op haar beurt de inzending van Jan Berendsen en zijn groep als beste bijdrage. Volgens Deventer wethouder Frits Rorink, Carlijn Leenders van Deventer Marketing en Richard ter Averest van adviesbureau Goudappel Coffeng bevatte de poster van Jan, Elena, Britt en Julia de beste ideeën voor duurzame mobiliteit in 2050 in Overijssel. Zo bedachten de studenten de Spin, een futuristische trein die qua dienstregeling blijft aansluiten op de benodigde vervoerscapaciteit. Deelauto’s worden slim gebruikt via digitale platforms. Fietssnelwegen en hubs moeten stimuleren dat afstanden tot 20 kilometer ook echt per fiets worden afgelegd. Bij langere afstanden zorgen een schone vorm van openbaar vervoer en autorijden voor minder CO₂-uitstoot. Groene stroom en waterstof gaan hierbij een grotere rol spelen. Net als autowegen die energie op kunnen wekken. De studenten bedachten ook de inzet van Cityhubs: overstappunten waar reizigers gemakkelijk kunnen schakelen tussen reizen per trein, auto, fiets of nieuwe vormen van duurzaam vervoer.

Rijden op elektriciteit en waterstof

De plannen van de studenten sluiten volgens Hans Hasselt goed aan op de trends die spelen rond duurzaam vervoer: “Op het gebied van technologie gaan we steeds meer op elektriciteit en waterstof rijden. Ik voorspel dat we meer deelauto’s krijgen. Ook kan bijvoorbeeld de zelfrijdende auto of bus straks impact hebben op de manier waarop we ons verplaatsen. Wanneer we niet allemaal meer een auto bezitten, kunnen we als het ware gewoon online bestellen wat we die dag nodig hebben: een auto, een bestelbusje. Je boekt iets en het komt voorrijden,” schetst Hasselt.

De straat weer teruggeven aan spelende kinderen

Nieuwe vormen van mobiliteit hebben ook effect op de infrastructuur. Waar wegen nu nog vaak gebouwd zijn op het zwaarste vrachtvervoer, kan daarin straks meer diversiteit ontstaan. “In oude wijken kan de parkeerdruk afnemen, door afname van eigen autobezit. En als er geen zwaar materieel doorheen hoeft, kun je de straat ook weer teruggeven aan fietsers en spelende kinderen. Ook het openbaar vervoer kan een ander karakter krijgen, doordat het mogelijk zelfrijdend wordt. Toch speelt daar ook weer de vraag of het niet juist fijn is daar een bestuurder overeind te houden. Voor de menselijke maat. Al dat soort ideeën en overwegingen kwamen naar voren in de poster van de studenten. Mooi om te zien,” aldus de docent.

Vervolg via het StadsLab

Jan en zijn groep zijn blij dat hun ontwerp door de vakjury als beste werd beoordeeld: “Het is ontzettend gaaf en een kroon op ons werk,” vertelt hij. Het ontwerp wordt door het Saxion StadsLab, waarin derde- en vierdejaars studenten actief zijn, verder uitgewerkt. “We zijn er benieuwd wat hier uit voortkomt. Uit deze opdracht hebben we vooral geleerd dat het goed is om vrij te denken. Ook als dit niet altijd realistisch is. Toch kunnen hier veel ideeën uit komen die misschien in de toekomst wel realiseerbaar zijn. De docenten stimuleerden deze denkwijze. Hier was tijdens de colleges ook ruimte genoeg voor. Deze mindset wordt toepasbaar op alle toekomstige projecten. Wie weet wat voor concepten hieruit zullen komen,” besluit hij enthousiast.

Ondertussen gaan tweedejaars studenten van betrokken opleidingen verder met het uitwerken van ideeën die in september tijdens een grote conferentie van het Duurzaamheidscentrum Deventer gepresenteerd worden. Daar sluiten ook leveranciers van moderne mobiliteit aan, om de koppeling met maatschappelijke toepassingen te leggen.