‘Om het 15-jarig bestaan van ons lectoraat Industrial Design te vieren, bereiden we dit voorjaar een Unconference voor,’ begint lector Karin van Beurden ons gesprek. ‘Er is geen vast programma. De deelnemers bepalen de inhoud. Wie rond een paar thema’s iets zinvols te zeggen heeft, krijgt het podium. We pakken bij ons lectoraat de dingen vaak net even iets anders aan. Dat helpt om grenzen te verleggen.’
Grenzen verleggen en buiten de gebaande paden treden. Het is een manier van denken die uiteraard past bij de wereld van productontwikkeling en -innovatie. 15 jaar geleden kreeg Karin van Beurden de kans om het Saxion-lectoraat Industrial Design op te zetten. Dat deed ze samen met Carien Stephan. ‘Ik had inmiddels een aantal functies bekleed bij ontwerpbureaus en bedrijven. Als ontwerper, productontwikkelaar en hoofd innovatie. Het opzetten van dit lectoraat was eigenlijk ook het vormgeven van iets nieuws. Als industrieel ontwerper ben je altijd met nieuwe dingen bezig. Er is ook vaak weerstand te overwinnen. Ik vond het een mooie uitdaging.’
Het opzetten van dit lectoraat was eigenlijk ook het vormgeven van iets nieuws. Als industrieel ontwerper ben je altijd met nieuwe dingen bezig. Er is ook vaak weerstand te overwinnen. Ik vond het een mooie uitdaging.
Karin was in haar rol van lector Product Design aanvankelijk verantwoordelijk voor de technische invalshoek van het lectoraat. Carien Stephan keek als lector Design for All naar de kant van gebruiker. Het duo richtte de blik naar buiten, onderzocht samenwerkingsmogelijkheden met het werkveld en kwam terug met een longlist aan mogelijkheden. ‘Die lijst hebben we gespiegeld aan wat er hier intern bij Saxion mogelijk was, waar opleidingen aan bij konden dragen en zelf ook kansen zagen.’ Na vier jaar zette Karin het aanvankelijke duo-lectoraatschap zelf voort.
‘Wat me nog steeds aanspreekt, is het ontwikkelen van kennis. Met één been buiten de deur, samen met bedrijven in de regio, en met het andere binnen Saxion, samen met het onderwijs. Mijn liefde voor het onderwijs ligt echt bij het begeleiden van studenten. Niet alleen van de opleiding Industrieel Product Ontwerp, maar ook de technische natuurkunde-studenten, zorgstudenten, werktuigbouwers, noem maar op. Ik begeleid ze bij hun projecten en rond hun afstuderen en vind het prachtig als ik bij hen het kwartje zie vallen. Wanneer ze bijvoorbeeld ineens het inzicht krijgen hun ontwerp om te gooien, omdat de klant eigenlijk heel iets anders wil. Dan zie je hun perspectief veranderen. Dat inspireert mij ook weer.’
De afgelopen 15 jaar zag Karin de wereld veranderen: ‘Met Industrial Design brengen we nog steeds mens en technologie samen, maar onze agenda wordt uiteraard bepaald door technologische ontwikkelingen. Er zit meestal nog een enorm kennis-gat tussen iets dat op de markt komt en de toepassing ervan in de industrie en ons dagelijks leven. Dat zien we nu met het 3D-printen en in het bijzonder het metaalprinten. Iedereen heeft het er over, maar als het er op aankomt, vraagt het nog veel onderzoek om techniek en ontwerp zo te verbinden dat er iets ontstaat waar de gebruiker wat mee kan. Ook de definitie van Industrial Design is veranderd. Hielden we ons vroeger bezig met seriële productie, nu draait het met dat 3D-printen juist om enkelstuks. Ook zie ik dat de focus in ons vakgebied steeds meer wordt verlegd. Van technisch testen naar juist het onderzoek naar wat de gebruiker nu echt wil.
De tekst gaat verder onder de foto's.
Het lectoraat, dat verbonden is aan de academie LED (Life Science Engineering & Design), hanteert drie onderzoekslijnen: Doelgroepgericht ontwerpen, Vernieuwende materialen en technologieën in ontwerp en tenslotte Duurzaamheid in ontwerp. ‘Voor onze eerste onderzoekslijn ronden we nu een project af rond externe Borstprotheses. De huidige protheses zijn geënt op de vervangingsgedachte en bovendien gemaakt van zwaar, zweterig materiaal. Bewijzen we daar vrouwen echt een dienst mee? Uit onderzoek werd duidelijk dat er een categorie vrouwen is die zo’n prothese draagt om zich nog compleet te voelen, maar er blijken ook vrouwen te zijn die alleen een prothese gebruiken omdat ze geen zin hebben in een discussie of een gesprek. Als ze thuiskomen, doen ze het hulpmiddel het liefst direct af. Dan zijn er ook nog vrouwen die juist het taboe willen doorbreken, net als rond zichtbare kaalheid na een medische behandeling: “Ik ben wie ik ben, ook met één borst.” Er speelt dus zoveel meer dan direct een product ontwerpen, waarmee je denkt dat het aansluit op ieders behoefte.
In dit geval bedachten onze studenten een prothese die bestond uit een bh met één cup en eentje die er met klittenband eenvoudig op- en afgedaan kan worden. Een verzorgde bovenrand met kant, verbloemt bij het dragen van een blouse dat een vrouw een prothese draagt. Ook is er de mogelijkheid om een body aan de prothese vast te maken, die je figuur corrigeert. Vrouwen die uit een behandeltraject komen, hebben vaak te maken met een ongewenste gewichtstoename. Tenslotte was er ook een ontwerp dat vrouwen in staat stelt hun eigen kleur te kiezen en zodoende iets te dragen waar ze zich goed bij voelen. Voor deze opdracht werden we benaderd door een bedrijf waarvan de directeur zelf ervaringsdeskundige is. Dan heb je al een heel ander vertrekpunt met elkaar.’
De techniek verandert constant. Dat houdt ons steeds bij de les. Ik voel me nog altijd uitgedaagd.
We zijn met ons lectoraat goed in het samenbrengen van mens en techniek, ongeacht het onderwerpsgebied. Binnen Saxion werken we veel samen met collega’s rond de dossiers Health, Circular Design en Smart Industry. De techniek verandert constant. Dat houdt ons steeds bij de les. Ik voel me nog altijd uitgedaagd. Eerst was dat om een goed lectoraat op te zetten, toen rond de transitie naar een kenniscentrum en bij speciale ontwikkelingen zoals het opzetten van het FabLab. Nu ligt die uitdaging bij het zo goed mogelijk samenwerken aan de speerpunten van Saxion. Samen met de bedrijven om ons heen en het onderwijs, aan toegepast onderzoek. We zijn als lectoraat breed inzetbaar. Dat geeft ons een bijzondere positie binnen de hogeschool.’
De Unconference rond het 15-jarig jubileum van het lectoraat Industrial Design vindt naar verwachting in de periode mei/juni plaats in Enschede. Meer informatie daarover volgt binnenkort.
